ارزیابی سازگاری زنبور پارازیتوئید (Trichogramma brassicae (Hym.: Trichogrammatidae با ارقام انتخابی گوجه‌فرنگی در مدیریت تلفیقی شب‌پره‌ی (Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae

Abstract

در پژوهش حاضر، باتوجه به تأثیر کیفیت گیاه میزبان بر ویژگی­ های زیستی دشمنان طبیعی (تأثیر رو به بالا)، میزان سازگاری زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicae Bezdenko با ارقام حساس ("Infinity") و مقاوم ("Goldy") گوجه‌فرنگی نسبت به شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی، (Tuta absoluta (Meyrick، در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1 ± 25 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی مورد مطالعه قرار گرفت. در تجزیه­ ی داده ­ها، از نظریه ­ی جدول زندگی دو جنسی ویژه‌ی سن- مرحله‌ی زیستی استفاده شد. طول مراحل رشد و نمو نابالغ زنبور پارازیتوئید T. brassicae روی رقم "Infinity" 06/0 ± 80/12 (روز) بود که تفاوت معنی‌داری با مقدار محاسبه شده ­ی این دوره­ ی زیستی روی رقم "Goldy" داشت (07/0 ± 31/12 روز). میانگین تعداد تخم­ های پارازیت شده ­ی شب ­پر ه­ی مینوز گوجه­فرنگی توسط این زنبور پارازیتوئید روی ارقام "Infinity" و "Goldy" به­ ترتیب برابر با 67/2 ± 28/36 و 65/2 ± 30/39 (تخم/ماده) بود که اختلاف معنی­ داری با یکدیگر نداشتند. مرگ و میر مراحل نابالغ این پارازیتوئید روی ارقام "Infinity" و "Goldy" نیز به­ ترتیب برابر با 95/3 ± 97/65 و 05/4 ± 64 (درصد) بود که از نظر آماری اختلاف معنی­ داری بین آن­ ها مشاهده نشد. مقادیر محاسبه شده­ ی نرخ خالص تولید مثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) زنبور پارازیتوئید T. brassicae روی رقم "Infinity" به ­ترتیب برابر با 33/1 ± 31/7 (نتاج/فرد)، 013/0 ± 139/0 (بر روز) و 015/0 ± 150/1 (بر روز) بود که اختلاف معنی‌داری با مقادیر محاسبه شده­ ی این پارامترها روی رقم "Goldy" نداشت (به­ترتیب 47/1 ± 36/8 [نتاج/فرد]، 013/0 ± 154/0 [بر روز] و 015/0 ± 167/1 [بر روز]). متوسط مدت زمان یک نسل (T) زنبور پارازیتوئید T. brassicae روی ارقام "Infinity" و "Goldy" نیز به­ ترتیب برابر با 08/0 ± 26/14 و 09/0 ± 76/13 روز بود که از نظر آماری اختلاف معنی­ داری با یکدیگر داشتند. از نتایج پژوهش حاضر می‌توان این­گونه استنباط نمود که وجود عامل مقاومت احتمالی در رقم گوجه‌فرنگی "Goldy" با عامل کنترل بیولوژیک T. brassicae سازگار بوده و احتمالاً می‌توان این دو عامل را هم­زمان علیه شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی به­ کار برد.