نمونه‌گیری دنباله‌ای با دقت ثابت از جمعیت کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidaeدر مزارع لوبیا

Abstract

کنه تارتن دولکه‌ای Tetranychus urticae Koch یکی از مهم ­ترین آفات لوبیا در اغلب نواحی ایران می ­باشد. به منظور استقرار یک برنامه مدیریتی مناسب برای این آفت در مزارع لوبیا، به ساخت یک مدل نمونه ­برداری نیازمندیم که شرایط را برای تخمین تراکم جمعیت آفت با سرعت و دقت بالا فراهم نماید. طی سال­های 1391-1390، توزیع فضایی و طرح­ های نمونه­ گیری دنباله ­ای جهت تخمین جمعیت کنه تارتن دولکه­ ای T. urticaeدر مزارع لوبیا معمولی شمال استان لرستان (بروجرد، دورود و ازنا) با استفاده از واحدهای مختلف نمونه­ برداری مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش با توجه به برازش بهتر داده ­ها با قانون نمایی تایلور، آماره ­های این مدل برای هر واحد نمونه، جهت ارایه طرح ­های نمونه­ برداری دنباله ­ای شمارشی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مقدار آماره b تایلور برای همه مراحل زندگی کنه تارتن به شکل معنی ­داری بزرگ­تر از 1 بود که نشان ­دهنده تجمعی بودن توزیع فضایی جمعیت کنه تارتن دولکه­ ای T.urticae می­باشد. مقایسه آماره b تایلور مربوط به مراحل لارو، پوره و بالغ نشان داد که از نظر آماری اختلاف معنی ­داری بین آن­ ها وجود نداشت. بنابراین بدون نیاز به تفکیک مراحل زندگی کنه تارتن، آماره­ های b و α برای مجموع مراحل لارو+ پوره + بالغ به صورت مجدد محاسبه شد. نمودار اندازه نمونه در سه سطح خطای 10، 15 و 25 درصد محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین اعتبارسنجی مدل نمونه­ برداری با دقت ثابت گرین برای هر واحد نمونه ­برداری، با استفاده از 12 سری از داده­ های مجزا (که برای محاسیه آماره­ های تایلور استفاده نشده باشند) انجام گرفت. نتایج اعتبارسنجی مدل­ ها نشان داد که به منظور دستیابی به سطح دقت 25/0، که به طور معمول در مدیریت تلفیقی آفات قابل قبول است، متوسط تعداد نمونه مورد نیاز برای واحدهای نمونه 2، 4 و 6 برگ به­ ترتیب 146، 102 و 86 نمونه بود. به عنوان یک نتیجه­ گیری، مدل نمونه­ برداری دنباله ­ای شمارشی با دقت 25/0 برای پایش این آفت در مزارع لوبیای آبی توصیه می ­شود.