مقایسه دامنه میزبانی طبیعی و آزمایشگاهی ویروس‌های پیچیدگی شدید و ایرانی بوته چغندرقند و ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی

Abstract

جدایه ایرانی ویروس پیچیدگی شدید بوته چغندرقند (BSCTV-IR) و ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندرقند (BCTIV)، به ترتیب از جنس‏های <em>Curtovirus</em> و <em>Becurtovirus</em> به عنوان عوامل بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند از ایران گزارش شده‏اند. علاوه بر چغندرقند، گوجه‏فرنگی و فلفل از مهم‏ترین میزبان‏های اقتصادی این ویروس‏ها محسوب می‏شوند. بیماری پیچیدگی برگ گوجه‏فرنگی از مهم‏ترین بیماری‏های ویروسی گوجه‏فرنگی می‏باشد. جدایه ایرانی ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه‏فرنگی (TYLCV-[Ab])، یک سویه شدید از TYLCV (جنس <em>Begomovirus</em>)، از عوامل اصلی این بیماری در جنوب کشور می‏باشد. تاکنون تفکیکی بین دامنه میزبانی این ویروس‏ها انجام نشده است. برای تعیین میزبان‏های طبیعی این سه ویروس اقدام به نمونه‏برداری از مزارع چغندرقند، گوجه‏فرنگی، فلفل، شلغم، اسفناج و فضای سبز استان فارس گردید و برای تعیین میزبان‏های آزمایشگاهی آنها اقدام به کشت 33 گونه گیاهی که بذر آنها برای تهیه گیاهچه در دسترس بود شد. مایه‏زنی گیاهچه‏ها با استفاده از همسانه‏های عفونت‏زا سه ویروس انجام شد. جمع‏بندی نتایج مربوط به مطالعه حاضر و تحقیقات گذشته مشخص نمود که BSCTV-IR دارای دامنه‏ی میزبانی طبیعی وسیع‏تری نسبت به BCTIV می‏باشد. بیشتر میزبان‏های آزمایشگاهی BSCTV-IR و BCTIV از خانواده‏های Solanaceae، Brassicaceae،Fabaceae و Amaranthaceae می‏باشند. TYLCV-[Ab] دامنه میزبانی محدودی دارد و تنها میزبان طبیعی شناسایی شده آن گوجه‏فرنگی بود. با وجود این مشخص شد که لوبیا قرمز، لادن، اطلسی، تاج خروس، داتوره، تاج‏ریزی و عروسک پشت پرده میزبان‏های آزمایشگاهی TYLCV-[Ab] هستندکه تاکنون گزارش نشده بودند.