وقوع بیماری آتشک به با عامل Erwinia amylovora در استان کرمان

Abstract

*بخشی از پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد نگارنده اول، ارائه شده به دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان ** مسئول مکاتبات، پست الکترونیکی: Pkhodaygan@vru.ac.ir 1 - گروه گیاهپزشکی دانشگاه شید باهنر کرمان 2- گروه گیاهپزشکی دانشگاه ولی عصر رفسنجان

<br clear="ALL" /> بیماری آتشک یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های باکتریایی درختان هسته‌دار و دانه‌دار می‌باشد. عامل بیماری، <em>Erwinia amylovora</em> از اعضای خانواده Enterobacteriaceae است. از میان درختان میوه، گلابی حساس‌ترین میزبان و درختانی نظیر سیب، به و برخی دیگر از اعضای خانواده روزاسه نیز به این بیماری حساس هستند. در ایران آتشک برای نخستین بار از برغان کرج گزارش گردید (Zakeri & Sharifnabi 1991). این بیماری سبب بروز علائم متعددی نظیر بلایت شکوفه‌ها، نکروز و تراوش صمغ شیری رنگ باکتری از اندام‌های آلوده می‌گردد. در سال 1391 علائم این بیماری شامل سرخشکیدگی شدید و سیاه‌شدگی میوه‌های نارس به (<em>Cydonia oblonga</em>)، در مناطقی از شهرستان شهربابک در استان کرمان مشاهده گردید. نمونه‌هایی در فصل بهار و پائیز از باغات مختلف به تهیه و برای جداسازی بیمارگر به آزمایشگاه منتقل گردید. نمونه‌هایی از بافت آلوده تهیه شده و روی محیط کشت اگار غذایی حاوی نیم درصد ساکاروز کشت داده شد. پس از 72 ساعت نگهداری در دمای 27 درجه سلسیوس کلنی‌های سفید و لعاب‌دار در حال رشد بر سطح محیط کشت جدا و روی محیط EMB مخطط گردید. به منظور شناسایی جدایه‌ها از روش‌های مرفولوژیک و بیوشیمیایی استفاده گردید( Schaad <em>et al.</em> 2001). برای بررسی توان بیماری‌زایی جدایه‌ها، سرشاخه‌های جوان به با سوسپانسیونی حاوی 10⁷ کلنی در هر میلی‌لیتر، مایه‌زنی شده و در شرایط گلخانه با رطوبت نسبی 80 تا 100 درصد و دمای 27 درجه سلسیوس نگهداری گردید. به عنوان کنترل منفی از آب مقطر استریل برای مایه‌زنی سرشاخه‌ها استفاده گردید. پنج روز پس از مایه‌زنی علائم بیماری بصورت زخم‌های تیره در سرشاخه‌ها، ایجاد گردید. در سرشاخه‌هایی که با آب مایه‌زنی شده بودند علائمی دیده نشد و از بافت‌های آلوده باکتری بیمارگر مجددا جداسازی گردید. بیست جدایه‌ باکتری در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفتند. این جدایه‌ها روی محیط کشت NAS کلنی‌های سفیدی ایجاد نموده، گرم‌منفی، بی‌هوازی اختیاری بوده و سبب القا واکنش فوق‌حساسیت در توتون شدند. جدایه‌ها اکسیداز منفی بوده و توانایی تولید رنگ فلورسنت روی محیط کشت Kings B و رشد در دمای 37 درجه سلسیوس را نداشتند. براساس ویژگی‌های فنوتیپی و بیوشیمیایی تعیین شده و آزمون بیماری‌زایی، جدایه‌ها به عنوان باکتری <em>E. amylovora</em> تشخیص داده شدند. بر اساس اطلاعات ما این نخستین گزارش از وجود بیماری آتشک به، در استان کرمان است.