جستارى دربارۀ شر و عدل آفریدگار از منظر قرآن

Abstract

در منظومۀ اصول عقاید اسلامی آفریدگار جهان عدل مطلق و احسن الخالقین است، از سوی دیگر وقوع حوادثی ویرانکننده مانند سیل و زلزله با آن عقیده ناسازگار به نظر میرسد. مقاله در پاسخ این شُبهه نوشته شده و نشان میدهد که این رویدادها طبیعی و اجتنابناپذیر است و در راستای یکی از سنتهای قطعی خداوند که آزمون انسان است میباشد، تا معلوم شود آدمی در هر پیشامد و موقعیت چه رفتاری دارد. اگر نگاهی گسترده _ نه موردی خاص _ و از بالا به حوادث جهان داشته باشیم میبینیم چنان که از آیات قرآن برمیآید آنچه ما شر میخوانیم نه تنها ضروری است، بلکه در نظام کلی دنیا «خیر» است، یا اگر برای گروهی شر است در کل خیر آن بیش از شرش میباشد، و خیر و شر مانند دو قطب مثبت و منفی در مدار الکتریکی است که به ظاهر مخالفاند امّا برای ایجاد برق و روشنایی مددکار یکدیگراند. شر واقعی از شیطان و نفس بدفرمای است که «شر اخلاقی» است، و تباهی افراد و خانوادهها و جامعه از آن است، و از آن بدتر ظلمی که مستکبران با جنگافروزی به کشورهای دیگر میکنند، نه از حوادثی نادرالوقوع مثل زلزله.