بررسی پاسخ های دفاعی گیاهچه های آویشن (.Thymus vulgaris L) تحت تنش خشکی در شرایط این ویترو

Abstract

آویشن (<em>Thymus vulgaris</em>) گیاهی از تیره نعناعیان، دارای خواص متعدد دارویی، آنتی اکسیدانی و تغذیه­ای است. رشد، تولیدات گیاهی و فعالیت­های آنتی اکسیدانی گیاه تحت تأثیر بسیاری از عوامل محیطی از جمله خشکی تغییر می­یابد. از اینرو، آزمایشی به منظور بررسی تأثیرات تنش خشکی بر رشد، انباشت متابولیت­های سازگار و فعالیت­های آنتی اکسیدانی گیاه آویشن، به صورت کنترل شده تحت شرایط کشت درون شیشه­­ای انجام گرفت. گیاهچه­­های آویشن به مدت 14 روز در محیط کشت MS شامل غلظت­های 0، 2 و 4% مانیتول و سوربیتول به طور جداگانه، کشت داده شدند. سوربیتول و مانیتول هر دو باعث کاهش معنی­دار پارامترهای رشد، رنگیز­ه­های فتوسنتزی، افزایش محتوای پروتئین، متابولیت­های ثانویه و افزایش فعالیت آنزیم­های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز شدند. در مقایسه با شاهد، هر دو تیمار باعث کاهش در فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز شدند در حالیکه بین شاهد و تیمار 2% تفاوت معنی­داری مشاهده نشد. همچنین ﻧﺘﺎﻳﺞ نشان داد ﻛﻪ انباشت متابولیت­های سازگار، پرولین و ﻣﺤﺘﻮای ﻗﻨﺪﻫﺎی اﺣﻴﺎﻛﻨﻨﺪه موجود در برگ و ریشه، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻠﻈﺖ عوامل تنش­زا در ﻣﺤﻴﻂ به­ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ­داری اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد. افزایش اسمولیت­هایی سازگار، متابولیت­های ثانویه و افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانت را می­توان واکنش­های تدافعی این گیاه در مقابل تنش خشکی در نظرگرفت.