سالمندی شناختی بهنجار: تغییرات شناختی مرتبط با سن در سالمندان

Abstract

<span>به نظر می­رسد تغییرات شناختی وابسته به سن در دوران سالمندی گریزناپذیر هستند، با این حال اثرپذیری این تغییرات از متغیرهایی نظیر تحصیلات، هوش سیّال و مؤلفه ­های فرهنگی، فهم دقیق آن را با چالش مواجه ساخته است و یک تصویر روشن از تغییرات شناختی بهنجار مرتبط با سن بدست نیامده است. از این رو هدف از پژوهش حاضر آن است که با کنترل متغیرهای یادشده، به بررسی تغییرات تحولی مؤلفه­ های شناخت (شامل حافظة کوتاه مدت و کاری، بازداری و بروزرسانی، کارکردهای اجرایی، مهارت­های دیداری فضایی) از حدود 60 سالگی به بعد بپردازد. روش این مطالعه علّی مقایسه­ای بود. جامعه پژوهش شامل افراد 55 سال به بالای شهر تهران بوده است که از این جامعه نمونه­ای به حجم 201 نفر (48 نفر 55 تا 60 ساله؛ 47 نفر 60 تا 65 ساله؛ 52 نفر 65 تا 70 ساله و 54 نفر بالاتر از 70 سال) به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. تمام اعضای گروه نمونه دارای تحصیلات دیپلم به بالا بوده­اند و در خرده­مقیاس سری­ها از آزمون هوش کتل، عملکرد به طور تقریبی مشابهی داشته ­اند. از تکالیف فراخنای مستقیم و معکوس اعداد، حافظه دیداری کیم­کارآد، استروپ، نگه­داشتن رد، دسته ­بندی کارت­ های ویسکانسین و همچنین تکالیف ادراک فضایی و روابط و فعالیت­های اجتماعی محقق ساخته به منظور جمع­آوری داده­ها استفاده شده است. نتایج نشان داده است گروه ­های سنی از دوره سالمندی به بعد (60-65 با 65-70 و 65-70 با بالاتر از 70 ) در همه تکالیف شناختی یاد شده تفاوت معنادار با یکدیگر داشته­ اند، به این معنا که از حدود 60 سالگی به بعد در متغیرهای مورد اندازه­ گیری کاهش شناختی مرتبط با سن اتفاق می­افتد به­گونه­ای که به موازات بالا رفتن سن، عملکرد شناختی در تمام تکالیف شناختی یاد شده ضعیف­تر خواهد شد. بر اساس یافته ­های این مطالعه یک تصویر روشن از روند تحول مکانیسم ­های شناختی پایه در سالمندان بدست آمده است و بر اساس نتایج آن می­توان یک بسته آموزشی توانبخشی شناختی تهیه و پیشنهاد نمود.</span>