تحلیل نتایج کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد

Abstract

معدن نمک چهرآباد یکی از معدود معادن نمک باستانی دنیا و تنها معدن نمک شناسایی شده در ایران است که شواهد و مدارکی از استخراج نمک در یک محدوده زمانی طولانی از حدود 500 پیش از میلاد تا عصر معاصر را داراست. طبق پژوهش­ های میدانی انجام یافته تاکنون در محدوده کاوش شده کوه معدن، فعالیت ­های معدن­ کاوی در ادوار هخامنشی، ساسانی، میانی و متاخر اسلام به اثبات رسیده است. پس از کشفیات تصادفی سال 1372 و 1383، تا کنون چندین فصل کاوش و بررسی باستان ­شناسی در معدن و پیرامون آن انجام یافته است. پژوهش­ های باستان­ شناسی نتایج جالب توجهی از تکنیک­ ها، مراحل و ابزارهای استخراج نمک و ارتباط محوطه­ های پیرامون با معدن نمک را روشن ساخته است. حفر تونل­ های عمیق در داخل نهشته­ های صخره ­ای نمک در ابعاد و اندازه­ های مختلف با استفاده از ابزارهای متنوع استخراج در همه ادوار یاد شده با تفاوت در جزئیات بهره­ برداری، در ناحیه کاوش شده دیده می ­شود. فعالیت طولانی مدت استخراج نمک و ریزش چند دوره­ ای معدن، موجب شکل­ گیری لایه­ های مختلف آواری، استقرای، معدنی و فرسایشی در بخش ­های مختلف معدن نمک و پرشدگی بسیاری از تونل­ های آن شده است. بر اساس مستندات موجود، بیشتر بقایای انسانی مکشوفه، معدن­ کارانی غیر بومی از دوران هخامنشی و ساسانی بودند که در جریان ریزش چند دوره ­ای تونل­ های معدن کشته شده و بصورت طبیعی مومیایی شده ­اند.