مطالعه و گونه شناسی قبور کلان سنگی و تپه‌ای (کورگان) استان اردبیل

Abstract

استان اردبیل در شمال غرب ایران یکی از استان‌هایی است که اطلاعات باستان‌شناسی آن برخلاف غنای فرهنگی نهفته در آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله قسمتی از مواد فرهنگی جمع آوری شده از بررسی‌های باستان‌شناسی که از سال 1379 در حاشیه رود ارس و مشکین شهر در استان اردبیل آغاز گردید، ارایه می‌گردد. همچنین گونه جدید قبرها از استان اردبیل، یعنی قبر تپه‌ها (کورگان‌ها) و نیز نمونه‌های جدید قبرها از نوع قبور صندوقی و افراشته مورد مطالعه قرار می‌گیرند. قبر تپه‌ها یا کورگون‌ها احتمالاً از دوره مس- سنگ تا اواخر عصر آهن که در یک محدوده جغرافیایی گسترده از کوه‌های آلتایی تا اروپای غربی به‌دست آمده‌اند، جهت تدفین مرده­گان نیز استفاده می‌شده‌اند. این قبرها توسط مردمانی که در استقرارگاه‌های نیمه دایم در داخل حوزه جغرافیایی دشت‌های استپی، مراتع وسیع، علفزارها و جنگل‌ها زندگی می‌کرده‌اند، جهت تدفین مرده­گان با درجه بالای اجتماعی ساخته می‌شدند. نمونه‌های صندوقی و برافراشته (سنگ‌های یادبودی) در ارتفاعات و سراشیبی کوه‌ها تا نزدیکی رودخانه‌های اطراف قلعه بنا شده‌اند. مواد فرهنگی ارایه شده در این مقاله از پارس آباد ( دشت مغان)، مشکین شهر و نزدیک به شهر اردبیل می‌باشند و بعد از مطالعه، شناخت و گونه شناسی آنان تفاوت‌ها و شباهت‌های این گونه قبرها با محوطه‌های کشورهای همجوار تا اروپای غربی مورد بحث قرار خواهند گرفت.