ارزیابی کاربرد سالیسلیک اسید و عصاره جلبک دریایی (Ascophyllum nodosum) بر برخی صفات فیزیولوژیکی لوبیا سفید (Phaseolus lanatus L.) در شرایط تنش خشکی

Abstract

خشکی یکی از مهم­ترین عوامل محدودکننده‌ی رشد و عملکرد گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا است. به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی و سالیسیلیک ‌اسید بر برخی صفات فتوسنتزی و فتوشیمیایی گیاه لوبیا سفید، آزمایشی به­صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در دو منطقه‌ی اسلام آباد غرب و خرم‌آباد اجرا گردید. کرت اصلی شامل اعمال سه سطح تنش خشکی ( 60، 90 و 120 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A) بود و فاکتور فرعی اول شامل دو سطح محلول‌پاشی و عدم محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید و فاکتور دوم محلول­پاشی کود جلبک دریایی در چهار سطح با غلظت‌های صفر ،50، 100 و 150 گرم در هکتار بود. طبق نتایج حاصل تنش خشکی سبب کاهش سرعت فتوسنتز و کاهش محتوای کلروفیل شد، محلول‌پاشی جلبک دریایی و سالیسیلیک اسید‌ سرعت فتوسنتز و محتوای کلروفیل را افزایش داد. تنش خشکی محتوای پرولین و نشت یونی را افزایش داد و سبب افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان از جمله کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز شد. کاربرد سالیسیلیک ‌اسید میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان را افزایش داد. تنش خشکی همچنین، عملکرد دانه را کاهش داد. کمترین عملکرد دانه (1720کیلوگرم در هکتار) از تیمار 120 میلی‌متر تنش خشکی و عدم مصرف کود جلبک دریایی و بیشترین عملکرد دانه از تیمار 60 میلی‌متر (عدم تنش) و 150 گرم جلبک دریایی به­دست آمد. محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید توانست عملکرد دانه را تا 4/5 درصد افزایش دهد. با توجه به نتایج این بررسی، مصرف سالیسیلیک اسید و جلبک دریایی می­تواند تا حدودی اثرات منفی ناشی از تنش خشکی را کاهش دهد.