اثر تنش اسمزی بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذور دو گیاه دارویی

Abstract

ارزیابی تحمل به شوری و کم آبی گیاهان دارویی، به منظور کشت در مناطق خشک و شور، از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. تنش‌های محیطی، به ویژه خشکی و شوری بیش از عوامل دیگر موجب کاهش تولیدات زراعی در سطح جهان می‌گردند. انتخاب گیاهان مقاوم به خشکی در مراحل جوانه‌زنی، روشی کم هزینه و مطمئن جهت صرفه‌جویی در زمان محسوب می‌شود. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر تنش اسمزی، بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذور سیاهدانه و ماریتیغال، در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه یاسوج در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل، سطوح پتانسیل‌‌های اسمزی صفر (شاهد)، 4/2-، 8/4-، 2/7- 7/9- بار، که با استفاده از پلی‌اتیلن گلایکل 6000 تهیه گردید. نتایج نشان داد که درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه‌ی گیاهان مورد مطالعه با کاهش پتانسیل اسمزی کاهش یافت. تا پتانسیل اسمزی 4.8- بار سیاهدانه مقاومت بهتری نسبت به ماریتیغال از خود نشان داد؛ اما از سطح 4.8- بار به بالا، با توجه به کاهش شدید مؤلفه‌های رشد و جوانه‌زنی در سیاهدانه، گیاه ماریتیغال مقاومت بهتری نشان داد. در شرایط بسیار خشک، گیاه ماریتیغال دارای درصد و سرعت جوانه‌زنی پایین‌تری نسبت به سیاهدانه می‌باشد؛ اما به دلیل داشتن ریشه‌چه‌ و ساقه‌چه‌هایی طویل‌تر با وزن خشک بالاتر نسبت به سیاهدانه بقاء و رشد آن در شرایط بسیار خشک بیشتر است.