نقش خاندان باگراتیان گرجستان در تثبیت قدرت شاه صفی (1038-1052ق)

Abstract

خاندان باگراتیان از قدیمی­ترین و مشروع­ترین خاندان‌های گرجستان و مورد اعتماد صفویان بودند. در زمان سلطنت شاه صفی این اعتبار در سایۀ خدمات ارزندۀ آن‌ها به شاه و تثبیت پادشاهی وی، افزایش چشم‌گیری یافت. شاه صفی به هنگام قدرت‌گیری درپی آن بود تا خیمۀ پادشاهی خویش را براساس پایه­های جدید برپا کند و عناصر قدیمی وابسته به شاه عباس را براندازد. برای برانداختن این عناصر قدیمی هم به بازویی قدرتمند و هم به عناصری کاردان و کارآمد برای جایگزینی آن‌ها نیاز بود. خاندان باگراتی عناصر لازم و وابسته به‌خود، برای جایگزینی نخبگان قدیمی را در اختیار داشت. شاه صفی توانست با کمک و توسل به خاندان باگراتیان بر تمامی توطئه‌های داخلی غلبه کند. پاسخ به این پرسش‌ها که چرا شاه صفی به خاندان باگراتیان متکی شد؟ چه عواملی سبب شد تا خاندان باگراتیان به بالاترین حد و درجۀ اعتبار نزد شاه صفی دست یابند؟ تلاش‌های خاندان باگراتی برای گذران امور منجر به چه نتایجی شد؟ و این تلاش‌ها چه تأثیری در برهم‌زدن توازن قدرتی که توسط شاه عباس اول میان گروه‌های سه‌گانۀ متعارض( ترک، تاجیک و قوللر) ایجاد کرده بود، داشت؟، از مهم‌ترین دغدغه‌های این نوشتار است.