تحلیل ژئوپلیتیکی موانع شکل‌گیری همگرایی در منطقة آسیای مرکزی و قفقاز

Abstract

منطقة آسیای مرکزی و قفقاز در طول تاریخ، مبدأ تحولات مهمی در سطح منطقه­ای و جهانی بوده است. نظریه‌های مهم ژئوپلیتیکی در قرون 20 و 21 همگی به این منطقه توجه خاصی داشته­اند. جایگاه ویژة ژئوپلیتیکی این منطقه سبب ظهور چالش­هایی برای ساکنان آن و حتی کشورهای همسایۀ آن شده است. این چالش­ها را می­توان در زیر عنوان عوامل واگرایی این منطقه به حساب آورد. در این راستا، این نوشتار تلاش کرده است تا به بررسی شاخص­های شکل­دهنده به این ژئوپلیتیک شکننده و واگرا بپردازد. این نوشتار که به شیوة تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است، به این پرسش اساسی پاسخ می­دهد که چه عوامل ژئوپلیتیکی و چگونه مانع شکل­گیری همگرایی در منطقة آسیای مرکزی و قفقاز شده است؟ به­نظر می­رسد که عوامل ژئوپلیتیکی مانند موقعیت محصور و نداشتن دسترسی، قرارگیری در منطقة حاشیه و تقابل منافع، هویت و ایدئولوژی­ها سبب شکنندگی در روند ثبات و روابط متقابل نزدیک در منطقه شده و از این‌رو، مانع شکل­گیری همگرایی در منطقة آسیای مرکزی و قفقاز شده است.