بررسی مقایسه‌ای اختلال‌های عاطفی - رفتاری و عملکرد تحصیلی کودکان 7 تا 11 سالۀ محروم از پدر و عادی

Abstract

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مطالعه و بررسی اختلال‌های عاطفی- رفتاری و عملکرد تحصیلی کودکان 7 تا 11 ساله محروم از پدر و عادی شهر تهران طراحی و اجرا شد. روش: روش پژوهش حاضر پس رویدادی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانش آموزان پسر و دختر 7 تا 11 ساله مقطع ابتدایی شهر تهران تشکیل می‌دهند. جمع آوری نمونه، در دو مرحله انجام گرفت و در نهایت 240 دانش آمور شامل 120 نفر (60 دختر و 60 پسر) که پدرشان فوت کرده و مادر به تنهایی سرپرستی آنها را برعهده داشت و 120 نفر از همکلاسی های آنها (60 دختر و 60 پسر) که با هر دو والدشان زندگی می‌کردند، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. در مرحله بعد، پرسشنامه فهرست رفتاری کودک (CBCL) بر روی مادران گروه نمونه (240=N) اجرا شد. همچنین معدل پایان سال کودکان به عنوان ملاک عملکرد تحصیلی آنها در نظر گرفته شد. در نهایت داده‌های به دست آمده با استفاده از شاخصهای توصیفی و نیز آزمونt برای مقایسه میانگین گروه‌های مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: تحلیل داده ها نشان داد که بین کودکان محروم از پدر و عادی در نمره کلی اختلال های عاطفی- رفتاری، نمره کلی اختلال‌های برونی سازی شده و اختلال های درونی سازی شده، به نفع کودکان محروم از پدر، تفاوت معنی‌داری وجود دارد. همچنین بین دو گروه در زیر‌مقیاس‌های مشکلات عاطفی، اضطرابی، بدنی و نافرمانی مقابله‌ای، تفاوت معناداری به دست آمد، اما در زیر‌مقیاس‌های مشکلات نارسایی توجه/ فزون کنشی و مشکلات رفتار هنجاری تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. همچنین نتایج نشان داد که عملکرد تحصیلی کودکان محروم از پدر پایین‌تر از کودکان عادی است. تحلیل نتایج دو جنس در گروه محروم از پدر نیز نشان داد که بین دخترها و پسرهای محروم از پدر در زیر‌مقیاس‌های مشکلات اضطرابی، و نافرمانی مقابله‌ای، تفاوت معناداری وجود دارد. اما در سایر متغیرهای مورد بررسی بین دو جنس تفاوت معناداری یافت نشد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهند که کودکان محروم از پدر بیش از کودکان عادی مستعد انواع اختلال های عاطفی- رفتاری (از جمله مشکلات اضطرابی، افسردگی، مشکلات بدنی، اختلال نافرمانی مقابله‌ای) و ضعف در عملکرد تحصیلی هستند.