بررسی تأثیر سیاست‌های نظامی بر امنیت منطقه‌ای خلیج فارس

Abstract

منطقه خلیج فارس، یکی از مناطق مهم راهبردی جهان است که مهم‌ترین اهمیت آن وجود بیش از شصت درصد از منابع انرژی فسیلی جهان در آن است. از این‌رو، توجه قدرت‌های بزرگ به ویژه از ابتدای قرن بیستم را به خود جلب کرده است. در این منطقه، هشت کشور ساحلی ایران، عراق، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات و عمان حضور دارند. از این میان دو کشور ایران و عربستان قدرت منطقه‌ای به شمار می‌روند و عراق نیز چنین وضعیتی را پیش از دهه 1990 داشته است. اما کشورهای دیگر، قدرت‌های کوچک هستند. با وجود این، توجه قدرت‌های بزرگ به منطقه خلیج فارس و وجود دو قدرت منطقه‌ای که رقابت‌ها را در منطقه افزایش می‌دهد، امنیت منطقه‌ای خلیج فارس بسیار مهم است. با وجود رقابت‌ها در این منطقه، کشورهای منطقه، به ویژه دو قدرت منطقه‌ای، سیاست‌های نظامی خود را بر افزایش و توسعه جنبه‌های مختلف توان نظامی خود، به عنوان یک راهبرد قرار داده‌اند که منجر به چندین جنگ و بحران هم در منطقه شده است. بنابراین، پرسش اصلی مقاله آن است که سیاست‌های نظامی کشورهای منطقه خلیج فارس بر امنیت منطقه‌ای و ترتیبات آن چه تأثیری گذاشته است؟ برای بررسی این پرسش، در آزمون فرضیه از روش‌های علّی و تحلیلی استفاده شده است و هدف آن است که ترتیبات ارتباط میان امنیت منطقه‌ای و سیاست‌های نظامی در آن، روشن گردد. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که سیاست‌های توسعه نظامی کشورهای منطقه خلیج فارس، موجب شده تا امنیت منطقه‌ای آن همواره در شرایط تهدید به سر برد، چرا که برخی از این کشورها، امنیت خود را در همکاری با قدرت‌های بزرگ می‌جویند و برخی دیگر در مقابله با این قدرت‌ها، امنیت منطقه‌ای را می‌جویند.