کاربرد ارزیابی ریسک محیط‌زیستی در پایداری مناطق حفاظت‌شده دریایی (مطالعه موردی: پارک ملی-دریایی نایبند)

Abstract

مناطق حفاظت‌شده دریایی از رویکردهای اصلی حفظ تنوع زیستی و حفاظت از محیط‌زیست دریایی و مدیریت شیلات می‌باشد، اما همچنان محیط‌زیست‌های دریایی و ساحلی با عوامل تهدیدکننده بی‌شماری روبرو هستند. لذا ارزیابی جامع از ریسک‌های چندگانه که مناطق حفاظت‌شده دریایی با آن‌ها روبرو هستند، بسیار مهم است و باید ابعاد اجتماعی-اقتصادی نیز در تحقیقات اکولوژیکی برای مدیریت مناطق حفاظت‌شده دریایی ادغام شود. همچنین چارچوب فشار-وضعیت-پاسخ برای مفهوم‌سازی آنالیز ریسک و مدیریت ریسک مسائل اکوسیستم دریایی نقش محوری دارد. بنابراین، در این تحقیق چارچوبی یکپارچه از ارزیابی و مدیریت ریسک محیط‌زیستی برای مناطق حفاظت‌شده دریایی از طریق ادغام مدل DPSIR چندلایه با رویکرد معمول ارزیابی ریسک اکولوژیکی استفاده‌شده، که در چهار گام اصلی شناسایی تهدیدهای بالقوه، جمع‌آوری داده‌ها، طبقه‌بندی داده‌ها در قالب شاخص‌ها و رتبه‌بندی آن‌ها انجام‌شده است. بر طبق نتایج حاصل از این مطالعه شاخص‌هایی که دارای درجه ریسک بالا بودند شامل اسکله ها،کانال و لنگرگاه ها، سکوها و ترمینال‌های نفتی، فعالیت پالایشگاه‌ها، تغییر کاربری اراضی،کیفیت رسوبات، آلودگی نفتی، آلودگی هوا، مناطق حساس زیستی و تنوع زیستی می‌باشد که علت آن را می‌توان آلودگی‌های ناشی از واقع‌شدن منطقه صنعتی پارس جنوبی در بالادست آن، بهره‌برداری بی رویه و تبدیل کاربری‌زمین توسط ارگان‌های مختلف دانست.