توزیع زمانی-مکانی ذرات معلق (PM2.5) با رویکرد محیط زیست در غرب و جنوب ایران بر مبنای سنجنده های SeaWifs، MISR و MODIS

Abstract

ذرات معلق موجود در جو نقش چشمگیری در سامانه آب‌وهوا و سلامت عمومی دارند. اهمیت ذرات معلق توجه زیادی را به توسعه روش‌هایی برای برآورد ذرات معلق (PM2.5) کرده است. هدف از این پژوهش توزیع زمانی-مکانی ذرات معلق (PM2.5) در غرب و جنوب غرب ایران است در این راستا داده‌های عمق نوری هواویز (AOD550nm) سه سنجنده SeaWifs، MISR و MODIS طی دوره آماری 1998 تا 2016 اخذ و سپس با استفاده از روش رگرسیون وزن‌دار جغرافیایی (GWR) با کاربست ایستگاهای کنترل کیفی هوا مقدار PM2.5 با تفکیک 01/0 درجه قوسی محاسبه شد. کارایی مقادیر برآورد شده با استفاده از روش‌های R2 و RMSE مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد استان خوزستان (µm/m3 29/15) بیشینه و استان همدان (µm/m3 16/10) کمینه PM2.5 را دارا می‌باشند. بیشینه ضریب تغییرات و روند PM2.5 در مناطق مرزی به دلیل بار ورودی هواویزهای گردوغباری است. مقدار ذرات معلق از جنوب به شمال و غرب به شرق روندی کاهشی را به دلیل توپوگرافی پیچیده، عوامل بیوفیزیکی، عوامل هواشناسی و دوری از چشمه‌های گردوغباری دارند. بر اساس دستورالعمل کیفیت هوا (AQG) و استاندارد سازمان محیط زیست ایران بترتیب 31/26 و 11/40 درصد از منطقه موردمطالعه کمتر از دستورالعمل‌های نامبرده قرار دارند.