پهنه‌بندی غلظت سرب کل در کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک با استفاده از داده‌های ماهواره ‌IRS-P6 , LISS-III در جنوب اصفهان

Abstract

نواحی اطراف معادن به دلیل فعالیّت‌های حاصل از اکتشاف، استخراج و حمل و نقل در معرض آلودگی قرار دارند. با توجه به هزینة بالای نمونه‌برداری و تجزیه‌های آزمایشگاهی امروزه به‌طور معمول از اسپکتروفتومتر و انعکاس طیفی برای تخمین غلظت آلاینده‌ها استفاده می‌شود. این تحقیق با هدف تعیین پراکنش مکانی غلظت‌‌ سرب در کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک با استفاده از انعکاس ثبت شده از ماهواره IRS LISS-III در جنوب اصفهان صورت گرفت. برای تحقق این هدف، 100 نمونه مرکب خـاک سطحی به‌طور تصادفی از منطقه جمع‌آوری شد. نمونه‌ها‌ در هوا خشک شده و کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک 250 تا 500، 125 تا 250، 75 تا 125، 50 تا 75 و 50> میکرون بعد از پراکنده کردن کل خاک با استفاده از دستگاه التراسونیک و الک‌های مناسب تعیین شد. غلظت کل سرب پس از هضم مرطوب نمونه‌ها در اسید نیتریک به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد با کاهش اندازه ذرات خـاک غلظت سرب افزایش می‌یابد. بین میزان انعکاس‌های طیفی خاک در باندهای مرئی و مادون قرمز نزدیک ماهواره‌‌ی IRS LISS-III و غلظت سرب در کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک همبستگی معنی‌دار و منفی وجود دارد. مدل‌های رگرسیون چند متغیره گام به گام برای بررسی امکان تخمین غلظت سرب در کلاس‌های ذرات خاک به کمک داده‌های باندهای ماهواره‌ای تشکیل شدند و پراکنش مکانی سرب به کمک معادلات رگرسیون چندگانه گام به گام پهنه‌بندی شد. نتایج نشان داد که امکان تخمین سرب تا محدوده‌ای از غلظت به کمک داده‌های ماهواره‌ای امکان‌پذیر است. همچنین غلظت سرب در همة کلاس‌های اندازه‌ای ذرات خاک در نزدیکی معادن حداکثر است و با افزایش فاصله از معادن کاهش می‌یابد.