مکانیابی دفن پسماند‌های شهری با استفاده از AHP و SAW در محیط GIS (مطالعة موردی: استان کهگیلویه و بویر احمد)

Abstract

با وجود تلاش‌های فراوان جهت کاهش یا بازیافت پسماندها، دفن بهداشتی هنوز راهکار اصلی مدیریت پسماند است. بنابراین دفن بهداشتی پسماندهای شهری با رعایت اصول محیط زیستی و در راستای توسعة پایدار از ضرورت‌های عصر حاضر است. یکی از مشکلات جدی در اغلب محدوده‌های شهری کمبود زمین مناسب برای دفن پسماندهای شهری است. انتخاب محل مناسب برای دفن پسماندهای شهری امری مشکل، پیچیده و زمانبر است و نیاز به بررسی معیارهای بسیاری دارد. در این تحقیق برای تعیین مکان‌های مناسب دفن پسماند استان کهگیلویه و بویر احمد از معیارهای شیب، پوشش اراضی، فاصله از راههای اصلی، فاصله از مراکز شهری و روستایی، زمین شناسی، شبکه آبهای سطحی، فاصله از گسل، بارش و ارتفاع استفاده شد. نقشه‌های مربوط به هر یک از شاخص‌های طبیعی و انسانی مورد استفاده در محیط GIS تهیه و برای وزن دهی و تلفیق لایه‌ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و وزن دهی تجمعی ساده (SAW) استفاده شد. وزن‌دهی و محاسبة نرخ ناسازگاری جدول‌های مقایسة زوجی در AHP با استفاده از نرم افزارExpert Choice صورت گرفت. نواحی دارای محدودیت برای دفن که بر اساس استانداردها و یا نظرهای کارشناسی دارای ارزش برابر صفر هستند نیز از هر یک از نقشه‌ها استخراج و برای آن یک نقشة جداگانه به نام لایة محدودیت تهیه شد. نتایج به‌دست آمده در هر یک از تکنیک‌های مورد استفاده در لایة محدودیت ضرب و نتایج نهایی در پنج طبقه محدودیت، به‌نسبت نامناسب، به‌نسبت مناسب، مناسب و کاملاّ مناسب قرارگرفتند. مقایسه نتایج حاصل از دو روش در این تحقیق مبین این است که AHP نسبت به SAW نتایج محافظه کارانه‌تری را ارائه می‌کند.