تأثیر کشت نواری چغندرقند- یونجه بر تراکم جمعیت خرطوم‌بلند چغندرقند، Lixus incanescens (Col.: Curculionidae)، و تنوع گونه‌ای دشمنان طبیعی آن

Abstract

خرطوم‌بلند چغندرقند، <em>Lixus incanescens</em> Boheman، یکی از آفات مهم چغندرقند، <em>Beta vulgaris </em>L.، در بیشتر نقاط ایران است. کشت نواری چغندرقند و یونجه، <em>Medicago sativa </em>L.، راه‌کار مناسبی برای افزایش کارایی عوامل بیوکنترل خرطوم‌بلند چغندرقند می‌باشد. در این پژوهش تراکم جمعیت خرطوم‌بلند چغندرقند و تنوع گونه‌ای دشمنان طبیعی آن در کشت نواری چغندرقند- یونجه و سیستم تک‌کشتی چغندرقند طی بررسی‌های مزرعه‌ای در سال‌های 1391 و 1392 در شهرستان جوین، استان خراسان رضوی مطالعه شد. در هر تاریخ نمونه‌برداری فراوانی خرطوم‌بلند چغندرقند و دشمنان طبیعی آن به‌ازای یک گیاه شمارش و یادداشت شدند. تراکم جمعیت خرطوم‌بلند چغندرقند در سیستم کشت نواری در مقایسه با سیستم تک‌کشتی در هر دو سال مورد مطالعه به‌طور معنی‌داری کمتر بود. زنبور پارازیتویید لارو <em>Bracon intercessor</em> Nees در هر دوسیستم کشت، هفت گونه شکارگر تخم در سیستم کشت نواری و سه گونه شکارگر تخم در سیستم تک‌کشتی جمع‌آوری و شناسایی شدند. درصد پارازیتیسم لاروها و تراکم هریک از شکارگرها در سیستم کشت نواری به‌طور معنی‌داری بیشتر از سیستم تک‌کشتی بود. شاخص تنوع گونه‌ای Shannon برای دشمنان طبیعی در کشت نواری در مقایسه با سیستم تک‌کشتی بیشتر بود. مقدار شاخص شباهت Morisita-Horn برای ترکیب گونه‌ای دشمنان طبیعی بین دو سیستم کشت چغندرقند 923/0 به‌دست آمد. براساس نتایج تحقیق حاضر می‌توان نتیجه‌گیری کرد که کشت نواری چغندرقند- یونجه باعث افزایش تنوع گونه‌ای دشمنان طبیعی خرطوم‌بلند چغندرقند و کاهش تراکم جمعیت <em>L. incanescens</em> شد. کمّی کردن تعداد و فراوانی گونه‌های دشمنان طبیعی در مزارع چغندرقند گام مهمی در مدیریت خرطوم‌بلند چغندرقند می‌باشد.