جدول زندگی شب‌پره‌ی برگ‌خوار فرفیون،Simyra dentinosa (Lepidoptera: Noctuidae)، در شرایط طبیعی ارومیه

Abstract

شب‌پره‌ی Simyra dentinosa Freyer یکی از عوامل بیوکنترل علف‌های هرز فرفیون در استان آذربایجان غربی می‌باشد که در این مطالعه، عوامل اصلی ایجاد تلفات در مراحل نابالغ این شب‌پره با استفاده از تشکیل جدول زندگی نیمه‌صحرایی افقی در سال‌های 1380 تا 1383 در شهرستان ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی‌های سه‌ساله نشان داد که پارازیتوئیدهای مرحله‌ی لاروی و عوامل متفرقه در مرحله‌ی شفیرگی بیشترین نقش را در کاهش جمعیت این شب‌پره ایفا کردند. بیشترین مرگ و میر در مراحل مختلف رشدی این شب‌پره در مرحله‌ی لاروی و بر اثر فعالیت پارازیتوئیدهای Cotesia spp. (Hym.: Braconidae)، Hyposoter didymator (Thunberg) (Hym.: Ichneumonidae)، Exorista larvarum (L.) (Dip.: Tachinidae) و نیز Pales pavida (Meigen) (Dip.: Tachinidae) رخ داد. نتایج به دست آمده نشان داد که پارازیتوئیدهای Cotesia plutella (Kurdjumon)، H. didymator و C. plutella هر کدام به ترتیب با نابودی 11/8، 59/6 و 85/14 درصد از لاروهای S. dentinosa بیشترین تأثیر را بر جمعیت این شب‌پره طی سال‌های 1381-1380، 1382-1381 و 1383-1382 داشتند. علاوه بر این، مجموعه‌ای از سایر عوامل نیز نقش مهمی در کاهش جمعیت شفیره‌های این شب‌پره ایفا کردند. نتایج حاصله مشخص کرد که در سال‌های ذکر‌شده به ترتیب 07/12، 21/16 و 33/10% شفیره‌های این شب‌پره توسط عوامل فوق از بین می‌روند. نتایج بررسی‌های صورت گرفته همچنین نشان داد که منحنی بقاء این شب‌پره در هر سه سال مورد مطالعه، از نوع دوم می‌باشد. علاوه بر این، نرخ خالص تولید مثل این شب‌پره نیز طی سه سال بررسی متوالی به ترتیب معادل 04/105، 16/82 و 68/95 برآورد شد.