ارزیابی تأثیر پدیده مادن جولیان (MJO) بر رخداد دوران‌های خشک و تر استان خوزستان

Abstract

نوسان‌ مادن جولیان (MJO) یکی از الگوهای تغییرات بزرگ اقلیمی در مناطق گرمسیری دریایی است که دوره‌های زمانی زیرفصلی آب‌‌و‌هوایی مناطق حاره و جنب حاره را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تأثیر پدیده MJO بر وقوع دوران‌های خشک و تر استان خوزستان واقع در جنوب غرب ایران در ماه‌های نوامبر تا آوریل مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور داده‌های بارش ماهانه 8 ایستگاه که در مناطق متفاوت این استان قرار گرفته است در دوره زمانی 1979-2005 تحلیل شد. با استفاده از دو شاخص معروف مالونی و کیل و ویلر و هندون فازهای فعال و ضعیف MJO (به‌‌ترتیب افزایش و کاهش فعالیت‌های همرفتی در ناحیه گرمسیری اندونزی) در مقیاس زمانی ماهانه و فصلی شناسایی شدند. سپس ترکیب‌های MJO- بارش برای فازهای مثبت و منفی تشکیل شد. روشن شد که مقدار بارش فصلی این استان در فاز منفی MJO به طور معنی‌داری بیشتر از فاز مثبت این پدیده است (حدود 5/1 تا 0/3 برابر). افزون بر این، آزمون‌های آماری نشان داد که بسامد دوران‌های خشک و تر به‌ترتیب با رخدادهای فاز مثبت و منفی MJO در ارتباط است. با حاکم شدن فاز مثبت، احتمال رخداد خشکسالی در استان بین 50 تا 90 درصد در نوسان است. در مقابل، در فاز منفی MJO احتمال رخداد دوره تر بین 55 تا 80 درصد در تغییر است.