مدیریت الگوی کشت محصولات زراعی با تأکید بر ملاحظات زیست محیطی (مطالعه موردی شهرستان آمل)

Abstract

<strong>زمینه و هدف:</strong> برنامه‌ریزی در راستای استفاده‌ بهینه از منابع آب و خاک، افزون بر حفاظت آن‌ها، افزایش تولید، رشد درآمد کشاورزان و شکوفایی اقتصاد روستایی را نیز به همراه دارد. با توجه به محدود بودن منابع می‌بایست تعیین الگوی بهینه کشت هر منطقه مناسب و کارا صورت پذیرد. <br /><strong>روش بررسی:</strong> روش برنامه‌ریزی آرمانی برای تعیین الگوی بهینه کشت در یک مطالعه موردی در شهرستان آمل اجرا شد. در این تحقیق مطابق با برنامه پنج ساله پنجم توسعه‌ جمهوری اسلامی ایران، اهداف کاهش هفت درصدی مصرف کودهای شیمیایی و کاهش یک درصدی مصرف سموم در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش 93/0 درصد مصرف آب برای حفاظت از منابع آبی کمیاب و توسعه پایدار کشاورزی در نظر گرفته شد. همچنین آرمان افزایش 10 درصد بازده برنامه‌ای با توجه به دیدگاه کشاورزان منطقه در الگو جای گرفت. <br /><strong>یافته ها: </strong>در الگوی کشت بهینه محصولات برنج دانه بلند پر محصول، جو دیم، شبدر، عدس آبی، کلزای دیم و یونجه آبی حذف و سطح زیر کشت محصولات جعفری و سیب زمینی آبی افزایش می‌یابد. همچنین در صورت اجرای الگوی بهینه، میزان بازده برنامه‌ای نسبت به الگوی فعلی نزدیک به 240 میلیارد ریال افزایش می‌یابد. <br /><strong>نتیجه گیری:</strong> به کارگیری روش برنامه‌ریزی آرمانی در بهینه‌سازی اهداف و تخصیص منابع بر الگوی کشت فعلی منطقه و همچنین الگوی کشت بهینه خطی برتری نسبی دارد.