ارزیابی اثر حاشیه‌ای طرح هندسی جادۀ جنگلی در تیپ‌های مختلف بر تنوع گونه‌ای گیاهان اکوسیستم مجاور (بررسی موردی: سری یکم جنگل دکتر‌ بهرام‌نیا، گرگان)

Abstract

هدف این پژوهش ارزیابی مقدار تأثیر هرکدام از طرح­های مختلف هندسی جادۀ جنگلی بر روی تنوع زیستی و ترکیب توده­های گیاهان در دو سمت آن بود. برای این منظور از مقایسۀ شاخص­های تنوع زیستی شانون، غنای گونه­ای منهینیک و یکنواختی اسمیت- ویلسون برای بررسی وضعیت تنوع­ گونه­های توده­های جانبی و از آنالیزهای تطبیقی قوس­گیری­شده (DCA) و تطبیقی متعارفی (CCA) به­منظور بررسی تأثیر متغیرهای محیطی در وضعیت استقرار گونه­های گیاهی در فواصل مختلف از جاده با توجه به طرح هندسی آن استفاده شد. نتایج مقایسۀ شاخص­های تنوع­ نشان داد که مقدار شاخص تنوع شانون و غنای گونه­ای منهینیک در دو سمت جاده از حالت مستقیم به سمت درون پیچ افزاینده بود؛ اما شاخص یکنواختی اسمیت- ویلسون روند عکسی را نشان می­داد. نتایج آنالیز تطبیقی قوس­گیری­شده و تطبیقی متعارفی نشان داد که پراکنش گونه­های نورپسند با افزایش متغیرهای شدت نور و درجه حرارت در حاشیۀ جاده همبستگی مثبتی داشت. همچنین اثر جاده بر روی این گونه­ها تا عمق 10 متری از لبۀ آن بود. گونه­های سایه­پسند در عمق بیشتری از جنگل نسبت به جاده مستقر شده بودند.