بررسی زیست شناسی جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L.) و پراکنش آن در استان آذربایجان غربی

Abstract

پروانه جوانه خوار بلوط Tortrix viridana L. یکی از مهم­ترین آفات درختان بلوط در ایران است. لاروهای این آفت با تغذیه از جوانه­ ها و برگ­ه ای بلوط خسارت سنگینی را به این درختان وارد می­ کنند. برای تعیین ویژگی­ های زیستی و میزان آلودگی به جوانه خوار بلوط در استان آذربایجان غربی، به­ طور تصادفی از تعداد 30 درخت از هر یک از گونه­ های بلوط (Quercus infectoria Oliv.، Q. brantii Lindl. و Q. libani Oliv.) نمونه­ برداری شد. در هر درخت تعداد 4 شاخه­ پنجاه سانتی­متری در چهار جهت جغرافیایی انتخاب و لاروهای جمع‌آوری‌شده برای تعیین سنین لاروی و توزین به آزمایشگاه منتقل شدند. لاروهای سن آخر به تفکیک گونه ­های بلوط میزبان تا ورود به مرحله شفیرگی نگهداری و وزن شفیره­ های ماده نیز با ترازوی دیجیتالی حساس اندازه ­گیری شد. نتایج نشان داد، لاروهای سن اول آفت، پس از خروج از تخم، در میرآباد و پردانان به ترتیب از اواخر بهمن و اواسط اسفند، وارد جوانه­ های بلوط می ­شوند. لاروها پس از تغذیه از داخل جوانه ­ها، وارد سن دوم لاروی شده و سپس لاروهای سن سوم؛ چهارم و پنجم با تغذیه از برگ­ها و لوله کردن آن‌ها در همان محل شفیره می ­شوند. اوج پرواز حشرات کامل در میرآباد و پردانان به ترتیب اوایل و اواسط خرداد به ثبت رسید. حشرات کامل آفت در حدود دو ماه فعالیت دارند. شفیره ­های تشکیل­ شده روی Quercus infectoria Oliv.نسبت به سایر شفیره­ های تشکیل­ شده روی دو گونۀ دیگر بلوط موجود از وزن بالاتری برخوردار بودند. درختان مورد حملۀ آفت، برگ­ های جدیدی که سبز کم­رنگ و کوچک­تر از برگ­ های طبیعی هستند، به وجود می­ آورند. در این شرایط افراد محلی به تصور خشکیده شدن درخت، اقدام به قطع آن‌ها می‌کنند.