برآورد میزان فرسایش خاک با استفاده از ریشه‌های از خاک بیرون‌زدۀ درختان زربین (مطالعه موردی: حسن‏ آباد چالوس)

Abstract

هدف این تحقیق برآورد مقدار سالانۀ فرسایش خاک در سری 102 حوزۀ‏ درۀ‏ حسن‏آباد چالوس با مطالعۀ‏ خصوصیات ریختار ریشه ‏های بیرون‏زدۀ درختان زربین (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis) بود. به همین منظور، پنج درخت زربین انتخاب و ریشه ‏های نیمه بیرون‏زدۀ آن‏ها بریده شد. ضمناً اطلاعاتی مثل مختصات نقطه‏ هایی که درخت در آن قرار داشت، شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، و درصد پوشش گیاهی برای هر درخت، جداگانه یادداشت شد. از ریشه‏های بریده‌شده به کمک میکروتوم، مقاطع عرضی (20 میکرومتر) تهیه و اولین سال رخنمون آن‏ها تعیین شد و با استفاده از روش گارتنر، میانگین فرسایش سالانه محاسبه و ارتباط آن با شیب، جهت، و درصد پوشش گیاهی بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان فرسایش در منطقۀ مورد مطالعه به‌طور متوسط سالانه 5/0 میلی‏متر در سال است. مقدار فرسایش سالانه، ارتباط چشمگیری با شیب و جهت دامنه و درصد پوشش گیاهی داشت؛ به‏طوری‏ که بالاترین مقدار فرسایش از ریشه ‏هایی به‏دست آمد که از جهت‏های جنوبی و غربی تهیه شده بودند و شیب‏های تند و درصد پوشش گیاهی اندک داشتند. همۀ این یافته‏ها به این نتیجه منجر می‌شود که تحلیل دندروژئومورفولوژیکی ریشه‏های درخت زربین دقت خوبی برای برآورد فرسایش در منطقۀ مورد مطالعه دارد؛ ولی از آنجا که ممکن است پاسخ گونه‏ های گوناگون به انواع فرسایش متفاوت باشد، باید مطالعات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد و نتایج این روش با مقدار واقعی فرسایش مقایسه شود.