کاربرد تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) در برآورد کارایی فنیِ نهالستان‌ها (مطالعة موردی: 16 نهالستان در شمال)

Abstract

نهالستان‌های جنگلی شمال از منابع مهم تولید و تأمین نهال‌های مورد نیاز سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور و فضای سبز شهری‌اند. برای تولید بیشتر و هزینة کمتر باید مدیریت خوبی در اجرای عملیات تولید حاکم شود. این تحقیق شامل آمار و اطلاعات تولید نهال در 16 نهالستان شمال کشور است. در این پژوهش، زمین (مساحت زمین‌های تولید نهال) و نیروی کار (کارگران و کارکنان) به‌منزلة ورودی و تعداد نهال تولیدی طی سال‌های مطالعه‌شده به‌منزلة خروجی اطلاعات در نظر گرفته شد و با بهره‌گیری از رهیافت نا‌پارامتری تحلیل پوششی داده‌ها، کارایی فنی در نهالستان‌ها محاسبه و بررسی شد. نتایج حاصل از روش تحلیل پوششی داده نشان داد که می‌توان بدون افزایش عوامل تولید، میزان تولید را افزایش داد. با در نظر گرفتن فرض بازده ثابت به مقیاس، نهالستان‌های پیسه‌سون، قرق، کلاردشت و تلوکلا در میان 16 نهالستان مطالعه‌شده بیشترین کارایی را داشتند و متوسط کارایی تحت این فرض 5/49‌ درصد بود .با در نظر گرفتن فرض بازده متغیر به مقیاس، نهالستان‌های شهر‌پشت، کلوده و صفرابسته نیز به جمع نهالستان‌های کارا می‌پیوندند. متوسط کارایی تحت این فرض 3/67‌ درصد بود و متوسط کارایی مقیاس نیز 7/71‌ درصد برآورد شد. در‌نتیجه، با توجه به الگو‌بودن نهالستان‌ها، بر‌اساس یافته‌های این تحقیق، می‌توان گفت نهالستان‌های ناکارا به منظور افزایش کارایی باید نهالستان‌های پیسه‌سون را الگوی خود قرار دهند. اختلاف بین برترین نهالستان و میانگین آن‌ها از نظر کارایی برابر با 7/32‌ درصد بود که چنانچه این اختلاف از طریق افزایش کارایی فنی به صفر برسد، تحت شرایط موجود و بدون افزایش مصرف نهاده‌ها، میزان تولید 7/32‌ درصد قابل افزایش است.