بررسی مقایسه‌ای ویژگی‌های خمیرکاغذهای مونواتانول‌آمین و سودا به‌همراه افزودنی آنتراکینون از چوب افرا پلت

Abstract

یکی از راهکارهای مهم تأمین مادۀ خام لیگنوسلولزی صنایع سلولزی کشور، توسعۀ زراعت چوب در نقاط مستعد ایران است. در میان گونه‌های بومی جنگل‌های شمال کشور، پلت با توجه به تطابق اکولوژیکی و تندرشد بودن می‌تواند در کنار دیگر گونه‌های تندرشد به‌عنوان یک گونه مستعد در زراعت چوب مدنظر قرار گیرد. این تحقیق با هدف بررسی ویژگی‌های خمیرکاغذهای ساخته‌شده از گونۀ افرا پلت با استفاده از فرایندهای مونو‌اتانول‌آمین، مونواتانول‌آمین/آنتراکینون، سودا و سودا/آنتراکینون و ارزیابی ویژگی‌های آنها انجام گرفت. عوامل متغیر پخت در فرایند مونواتانول‌آمین شامل سه سطح غلظت مونواتانول‌آمین (50، 75 و 100 درصد) و همچنین در فرایند سودا سه سطح قلیاییت (22، 24 و 26 درصد) در سه سطح زمان (180، 240 و 300 دقیقه) و دو سطح آنتراکینون (0 و 0/1 درصد) استفاده شدند. پخت‌های بهینۀ فرایندهای مونواتانول‌آمین/آنتراکینون، سودا/آنتراکینون و سودا به بازده کل 67/93 ، 50/97 و 52/36 درصد و عدد کاپای 27/7، 1/19 و 29/23 منجر شدند. در خمیرکاغذهای بهینه، بیشترین شاخص کشش (Nm/g 61/36)، شاخص ترکیدن (‌kPam²/g 3/341)، شاخص پارگی (‌mN.m²/g 6/382) و درجۀ روشنی (20/81 درصد)، به‌ترتیب مربوط به خمیرکاغذ سودا، مونواتانول‌آمین/آنتراکینون و سوداست. براساس نتایج این تحقیق فرایند خمیرکاغذسازی سودا اثرهای چشمگیری بر مقاومت کششی، پارگی و درجۀ روشنی نمونۀ چوب پلت در مقایسه با فرایند مونواتانول‌آمین داشته است. فرایند مونواتانول‌آمین به‌دلیل مصرف انرژی زیاد و زمان بیشتر برای لیگنین‌زدایی از خمیرکاغذها برای منابع چوبی قابل استفاده نیست.