طبقه‌‌بندی پوشش گیاهی جنگل‌‌های اُرس (Juniperus excelsa M.Bieb.) و تجزیه و تحلیل آن در ارتباط با متغیرهای محیطی (مطالعه موردی: بخشی از کوهستان البرز)

Abstract

جوامع جنگلی ارتفاعات ایران و تورانی با گونة ارس شناخته شده است. این جنگل‏ها از گذشته‏های دور تاکنون تغییرات زیادی را متحمل شده‏اند و امروزه کمتر نشانی از جوامع پیوستۀ جنگلی دارند، اما هنوز هم می‏توان توده‌‌های دورافتاده اما متراکم ارس و حتی جنگل‏های وسیع آن ‏را یافت. در این تحقیق به پوشش گیاهی و ویژگی‌‌های اکولوژیک این جنگل‌‌ها در البرز جنوبی از شمال استان تهران تا شمال غرب استان سمنان پرداخته شده است. برداشت داده‌‌های پوشش ‏گیاهی بر اساس روش براون بلانکه همراه با اندازه‌‌گیری برخی متغیرهای مهم محیطی انجام پذیرفت. برای طبقه‏بندی پوشش گیاهی از TWINSPAN، تحلیل پوشش گیاهی از نرم‏افزار JUICE، و برای بررسی روابط پوشش‏گیاهی‌ـ‌محیط از تجزیۀ واریانس (ANOVA) و رج‏بندی CCA و PCA بهره‏گیری شد. بر اساس نتایج به‏دست‏آمده شش گروه پوشش‏ گیاهی مشخص شد که از لحاظ فلورستیک و اکولوژی متمایز بودند و ویژگی‌های رویشگاهی هریک با تعیین گونه‏های غالب و معرف تشریح شد. این گروه‏ها در سه تیپ اصلی جای گرفتند: Juniperus Excelsa - Rhamnus Pallasii،Juniperus Excelsa - Cotoneaster NummulariusوJuniperus Excelsa - Lonicera Iberica. گروه اول در ارتفاعات پایین‏تر و خاک‏های فقیرتر از نظر ازت و مادة آلی رویش دارد؛ در حالی‌ که گروه دوم در ارتفاع بالاتر و خاک‏هایی با ازت، مادة آلی، و ظرفیت رطوبت اشباع بیشتری رویش دارد. گروه سوم نیز مختص مناطقی تحت تأثیر رژیم رطوبتی با منشأ هیرکانی است.