بررسی پتانسیل پالایش کادمیوم در اندام‌‌‌های گوناگون اقاقیا (Robinia Pseudoacacia) و زبان‌‌گنجشک (Fraxinus Rotundifolia)

Abstract

گیاه‌‌پالایی فنّاوری استفاده از گیاهان در رفع آلودگی‏ها از جمله فلزات سنگین از محیط و تجمع آن در بافت‏ها و اندام‏های گوناگون گیاه است. در این پژوهش، توانایی دو گونة زبان‏گنجشک و اقاقیا برای گیاه‌‌پالایی عنصر کادمیوم بررسی شد. در اسفندماه 1387 تعداد 90 نهال دو‌ساله از این دو گونه در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج کشت شد. محلول‌‌‌هایی از کلرید کادمیوم در غلظت‌های 0، 250، 500، 1000، و 2000 میلی‌‌گرم در لیتر تهیه و در خرداد‌ماه بر روی هر نهال برگ‌‌پاشی شد. سپس از برگ‌‌های هر نهال در دو نوبت در سال، یکی در مرداد‌ماه و نوبت بعدی در اوایل آبان‌ماه و شروع خزان، نمونه‏هایی برداشت شد. همچنین نمونه‏هایی از سر‌شاخه‏ها، ریشه، و خاک گلدان‏ها در دی‌‌ماه همان سال برداشت شد. غلظت کادمیوم در نمونه‏ها با استفاده از دستگاه ICP تعیین شد و داده‌‌‌ها با طرح کاملاً تصادفی بررسی شدند. نتایج نشان داد که اختلاف مقادیر غلظت کادمیوم بین دو گونه در همۀ اندام‏ها معنی‏دار بود. میزان غلظت کادمیوم در زبان‏گنجشک در اندام‏های برگ مرداد‌ماه، برگ خزان‌‌شده، و ریشه از اقاقیا بیشتر بود. در ساقه میزان غلظت کادمیوم در اقاقیا بیشتر بود. بنابراین، از لحاظ انباشت کادمیوم، در کوتاه‌مدت (مانند بارش ناگهانی آلاینده) گونة زبان‏گنجشک ارزشمندتر، و در بلند‌مدت اقاقیا مناسب‌‌تر است. بیشترین میزان غلظت در برگ مرداد‌ماه زبان‏گنجشک (5/461 میلی‌‌گرم در کیلوگرم) بود که بر اساس مطالعات پیشین ممکن است این گونه یک بیش‏انباشت‌‌کننده باشد.