ارتباط پراکنش رویشگاه‌های گازرخ، پیر، و کلیر با شرایط ادافیکی به روش آنالیز تطابق کانونیک

Abstract

گونه‌های گازرخ، پیر، و کلیر از عناصر درختی و درختچه‌ای ناحیة اقلیمی صحارا‌ـ سندی و حوزة نوبوسندین‌اند که سطوح وسیعی را در جنوب‌شرق ایران به صورت درختزارهای پراکنده پوشش می‌دهند. جهت بررسی رابطة بین عوامل خاکی با پراکنش آن‌ها، در گام نخست، نقشة پراکنش این گونه‌ها در محدودة جنوب‌شرق ایران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌های توپوگرافی، و پیمایش زمینی تهیه و محدودة رویشگاهی هر گونه مشخص شد. در بیست و هفت رویشگاه منتخب 90 پروفیل حفر و از عمق 0 تا 60 سانتی‌متری نمونة خاک تهیه شد. در آزمایشگاه خاک‌شناسی خصوصیات فیزیکی (بافت، درصد شن، درصد رس، درصد لیمون) و خصوصیات شیمیایی (اسیدیتة گل اشباع، هدایت الکتریکی، پتاسیم، فسفر، ازت، آهک، گچ، و مواد محلول خاک) تعیین شد. جهت مشخص‌شدن مؤثرترین عوامل از روش چندمتغیره، از جمله روش آنالیز تطابق کانونیک (CCA)، بهره ‌گرفته شد. نتایج نشان داد بین رویشگاه‌های سه گونه فقط از نظر هدایت الکتریکی، درصد ازت، و میزان گچ تفاوت معنا‌دار وجود دارد. نتایج آنالیز CCA نشان داد مهم‌ترین مشخصه‌های ادافیکی مؤثر در پراکنش گونة گازرخ درصد آهک و درصد رس، در گونة پیر خصوصیات آهک و نمک‌های محلول و درصد شن، و در گونة کلیر مقدار آهک و نمک‌های محلول خاک‌اند.