روند تغییرات پارامترهای اقلیمی و تبخیرتعرق مرجع در ناحیۀ رویشی زاگرس شمالی

Abstract

هدف تحقیق حاضر، امتحان درستی فرضیۀ ارتباط بین تغییر پارامترهای اقلیمی و خشکیدگی جنگل در ناحیۀ رویشی زاگرس بود. بدین منظور، تغییرات درازمدت پارامترهای هواشناسی و تبخیر­تعرق مرجع (<em>ET₀</em>) ایستگاه‌های همدیدی پیرانشهر، سقز و خرم­آباد در ناحیۀ رویشی زاگرس شمالی در دو مقیاس زمانی سالانه و فصلی در معرض آزمون آماری قرار گرفت. به‌کمک رابطۀ ترکیبی فائو-پنمن-­مانتیث، <em>ET₀</em> محاسبه و از آزمون­های غیرپارامتری من­کندال و اسپیرمن برای بررسی معنی‌دار بودن روند بلند­مدت <em>ET₀</em> و پارامترهای مؤثر بر آن، و نیز از روش تخمین‌گر <em>sen</em>، برای بررسی معنی‌دار بودن شیب خط روند استفاده شد. نتایج نشان داد روند دمای هوا در ایستگاه پیرانشهر طی دورۀ 24 ساله، صعودی و معنی‌دار است (01/0><em>P</em>). آزمون اسپیرمن، روند سرعت باد را در ایستگاه‌های سقز (دورۀ 40 ساله) و خرم­آباد (دورۀ 41 ساله) معنی‌دار و صعودی نشان داد. در مقیاس زمانی فصلی، روند پارامترهای اقلیمی و <em>ET₀</em> با استفاده از دو آزمون من­کندال و اسپیرمن در بیشتر موارد مشابه یکدیگر بوده و روند <em>ET₀</em> در بیشتر ایستگاه‌ها مثبت بوده­ است. نتایج این تحقیق مقدماتی نشان می­دهد که تغییرات روند برخی پارامترهای اقلیمی و <em>ET₀</em> در ناحیۀ رویشی زاگرس شمالی معنی‌دار است و بنابراین فرضیۀ ارتباط بین تغییر پارامترهای اقلیمی و <em>ET₀</em> با زوال اکوسیستم­های جنگل در ناحیۀ زاگرس شمالی تا حدودی تأیید می‌شود، ولی باید این ارتباط با داده­های هواشناسی ایستگاه­های بیشتری در کل ناحیۀ رویشی زاگرس لحاظ شود.