مقایسۀ ویژگی‌های مکانیکی ریشۀ درختان ممرز در طبقه‌های قطری مختلف

Abstract

کمّی‌سازی ویژگی‌های مکانیکی ریشه از مسائل مهم در مشکلات مربوط به پایداری دامنه‌ها و مدل‌سازی پایداری خاک است. هدف این پژوهش، برآورد ویژگی‌های مکانیکی ریشۀ گونۀ ممرز در سه طبقۀ کم‌قطر، میان‌قطر و قطور در بخش پاتم جنگل خیرود بود. بدین منظور پنج درخت از سه طبقۀ قطری کم‌قطر (5/7 تا 5/32 سانتی‌متر)، میان‌قطر (5/32 تا 5/57 سانتی‌متر) و قطور (5/57 تا 5/72 سانتی‌متر) انتخاب شد. نمونه‌های ریشه در دو سمت بالا و پایین (شیب 30-20 درصد) درختان جمع‌آوری شد و سپس میان دو فک دستگاه اینسترون قرار گرفت و آزمایش مقاومت کششی انجام پذیرفت و نیروی کششی ریشه‌ها ثبت شد. نتایج نشان داد که میان قطر ریشه و نیروی کششی، رابطۀ توانی مثبت و میان قطر ریشه و مقاومت کششی، تابع توانی منفی برقرار بود. بیشینۀ نیروی کششی در درختان میان‌قطر در سمت بالا و در درختان طبقۀ قطور و کم‌قطر در سمت پایین درخت مشاهده شد. در طبقۀ میان‌قطر، مقاومت کششی به‌طور معنی‌داری در سمت بالا و پایین بیشتر از دو طبقۀ دیگر بود و عامل کوواریت (قطر ریشه) در همۀ موارد معنی‌دار بود. نتایج این پژوهش نشان داد که عامل قطر درختان و همچنین سمت دامنه بر نیروی کششی و مقاومت ریشۀ درختان ممرز تأثیرگذار است و امکان تغییر در مقدار مقاومت کششی ریشه با افزایش سن وجود دارد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود که بررسی تغییرات ویژگی‌های مکانیکی ریشۀ درختان در قطرهای مختلف، در مدل‌سازی‌های پایداری دامنۀ خاک در نظر گرفته شود.