تأثیر باکتری سودوموناس فلورسنس در بهبود صفات ریختی نهال زربین تحت تنش کم‌آبی

Abstract

زربین درختی زینتی، مناسب برای بادشکن و حفاظت خاک و منبعی برای تولید چوب است که بخش وسیعی از تولید نهالستان‌های کشور را شامل می‌شود. با توجه به چشم‌انداز محدودیت منابع آب، هدف این تحقیق، بررسی اثر ریزوباکتر سودوموناس فلورسنس بر رشد و زنده‌مانی نهال‌های سرو زربین در شرایط کم‌آبی بوده است<strong>. </strong>آزمایش با چهار دور آبیاری (3، 6، 9 و 12‌روزه) و دو سطح ریزوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. برای تعیین مقدار آب آبیاری، ظرفیت زراعی خاک مشخص و کسری آب تا سطح رطوبت مورد نظر پس از توزین گلدان‌ها در اختیار گیاه قرار داده شد. نهال‌ها در شدیدترین دورۀ کم‌آبی (آبیاری 12‌روزه) دارای زنده‌مانی بیش از 95 درصد بودند. با افزایش خشکی از دورۀ 3 تا 12‌روزه، رویش‌های طولی و قطری به‌ترتیب 6/52 و 6/49 درصد کاهش یافتند، اما تلقیح ریزوباکتر به‌ترتیب سبب افزایش 7/14 و 3/14 درصدی آنها شد. صرف‌نظر از تنش کم‌آبی، نهال‌های تلقیح‌شده، 2/23 درصد زی‌تودۀ ریشۀ بیشتری نسبت به نهال‌های تلقیح‌نشده داشتند. زی‌تودۀ اندام هوایی، زی‌تودۀ کل و شاخص کیفیت نهال در کم‌آبی 9 و 12‌روزه و حجم ریشه در کم‌آبی 12‌روزه کاهش یافت، اما تلقیح به‌ترتیب، سبب افزایش 9/13، 8/16 و 1/20 و 3/25 درصدی این صفات شد. کم‌آبی موجب کاهش صفات رویشی نهال شد، اما تلقیح باکتری سودوموناس فلورسنس حتی در تنش‌های کم‌آبی شدید می‌تواند به‌عنوان کود بیولوژیک سبب بهبود رشد و کیفیت صفات ریختی نهال شود. برای تولید نهال مطلوب زربین، در برخی نهالستان‌های کشور که با محدودیت آب مواجه‌اند استفاده از این باکتری را می‌توان راهکاری مفید تلقی کرد.