کاربرد فرایند برنامه ریزی اختیار راهبردی به عنوان رهیافتی در برنامه ریزی تجدید حیات شهری در ساماندهی الگوهای رفتاری شهروندان (مطالعۀ موردی: خیابان سپه قزوین، اولین خیابان طراحی شدۀ ایران)

Abstract

امروزه طراحی برمبنای ساماندهی الگوهای رفتاری افراد، معیاری مهم است؛ تا جایی­که در طراحی فعالیت و رفتار، نقشی تعیین‌کننده در کیفیت فضای شهری دارد. مسئله این است که توجه یکجانبه به شاخص‌های کالبدی خیابان کافی نیست و هم­پیوندی میان شاخص‌های مختلف کالبدی و غیرکالبدی باید به­عنوان سازوکاری مناسب برای ساماندهی فعالیتی و رفتاری محورهای شهری اتخاذ شود. در این نوشتار، با هدف به­کارگیری فرایند برنامه‍ریزی اختیار راهبردی در نمونۀ مورد مطالعه (خیابان سپه قزوین)، نخست به تعاریف و مبانی نظری می­پردازیم. سپس براساس شناخت وضع موجود از نمونۀ مورد مطالعه به کمک روش‌های جمع‍آوری کتابخانه‍ای و مطالعه­های اسنادی و همچنین مشاهده­های میدانی، فرایند اختیار راهبردی در نمونۀ موردی مطالعه می­شود. نتایج بهره‍گیری مبانی رهیافت تجدیدحیات شهری در قالب فرایند اختیار راهبردی گویای آن است که پس از تعیین عرصه‌های سیاستگذاری، مراحل تهیۀ نظام برنامه­ریزی کاربری زمین باید در راستای پیاده­سازی الگوی رفتاری محور بالا با حفظ هویت فرهنگی و روحیة فضایی گذشتۀ آن انجام گیرد؛ به­عبارت دیگر، این مقاله درنظر دارد تا با استفاده از تکنیک حاضر حیات اجتماعی، یک محور تاریخی را بازگرداند، به آن کارایی و پویایی مجدد ببخشد و توقع­ها و نیازهای امروزی را به­صورت کامل برآورده سازد. هدف آزمون تکنیک تحلیلی روی خیابان سپه قزوین، دستیابی به تجدیدحیات شهری محور است. خیابان سپه یکی از خیابان­های شمالی- جنوبی شهرستان قزوین است که عناصر و نقاط راهبردی­ای (استراتژیکی) مانند عمارت عالی­قاپو، بازار و مسجد جامع قزوین دارد.