کارایی هزینه‌های عمومی و خصوصی سلامت با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها

Abstract

مقدمه: مسئله افزایش بهره‌وری و کارایی هزینه‌های سلامت برای تمامی کشورها مهم است. در راستای افزایش کارایی و بهره‌وری، شناخت جایگاه فعلی و اندازه‌گیری کارایی در نظام‌های سلامت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه با هدف تعیین کارایی هزینه‌های عمومی و خصوصی سلامت در کشورهای منطقه‌ با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها در دوره زمانی 2005 - 2010 انجام شده است. روش پژوهش: این مطالعه از نوع مطالعات تحلیلی - توصیفی است. در این مطالعه برای تعیین کارایی هزینه‌های عمومی و خصوصی سلامت از روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) و نرم‌افزار GAMS استفاده شده است. متغیرهای نهاده در این مطالعه شامل هزینه‌های عمومی سلامت و هزینه‌های خصوصی سلامت و متغیرهای ستانده نیز شامل امید به زندگی، نرخ مرگ و میر نوزادان در هر هزار تولد زنده، نرخ خام مرگ و میر در هر هزار نفر، نرخ مرگ و میر کودکان زیر 5 سال در هر هزار تولد زنده و نرخ باروری کل است. یافته‌ها: میانگین کارایی فنی هزینه‌های سلامت در بخش دولتی و خصوصی ایران به ترتیب 63/0 و 25/0 است. نتایج مقایسه میانگین کارایی هزینه‌های عمومی و خصوصی سلامت در کشورهای منطقه منا نشان می‌دهد از یک سو، میانگین کارایی هزینه‌های عمومی همواره بیشتر از میانگین کارایی هزینه‌های خصوصی بوده است. از سوی دیگر، اختلاف بین میانگین کارایی هزینه‌های عمومی و خصوصی سلامت در طی دوره بهبود یافته است. هم‌چنین نتایج تحلیل حساسیت نشان می‌دهد که بسیاری از کشورهای مورد بررسی به عواملی نظیر امید به زندگی، نرخ خام مرگ و میر و نرخ باروری حساسیت بالایی دارند. نتیجه‌گیری: کارایی هزینه‌های عمومی سلامت در مقایسه با هزینه‌های خصوصی سلامت بالاست. از اینرو بازنگری در ساختار هزینه‌های عمومی، باز تعریف هزینه‌های عمومی و توجه به جایگاه بخش خصوصی ضروری به نظر می‌رسد.