تحلیلی بر پراکنش مراکز بیمارستانی با رویکرد پدافند غیرعامل با هدف مدیریت مخاطرات با استفاده از شبکۀ عصبی مصنوعی (مطالعۀ موردی: شهر تبریز)

Abstract

بیمارستان از اجزای حیاتی و حساس شهر است که از نظر شرایط مربوط به پدافند غیرعامل به‌منظور مدیریت مخاطرات باید توجه ویژه‌ای به آن شود. شهر تبریز یکی از شهرهای پرجمعیت کشور است که خدمات درمانی مورد نیاز کل استان آذربایجان شرقی و تا حدودی استان‌های همجوار را تأمین می‌کند. از این‌رو باید برای مقابله با مخاطرات طبیعی و انسانی رویکردهای لازم صورت گیرد تا بیمارستان‌های شهر در مواجهه با خطرهای احتمالی حداکثر ایمنی را داشته باشند. به‌دلیل اهمیت مطالعۀ حاضر از 13 معیار اثرگذار فاصله از مراکز حساس نظامی و صنعتی، فاصله از ایستگاه‌های آتش‌نشانی، فاصله از پارک‌ها و فضای سبز، فاصله از مراکز بهداشتی- درمانی، فاصله از مراکز تجاری، پراکندگی و شعاع دسترسی بیمارستان‌ها، فاصله از معابر و راه‌های اصلی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از کاربری‌های آموزشی، فاصله از مراکز سوخت و تراکم جمعیت استفاده شد و با روش شبکۀ عصبی موقعیت بیمارستان‌های شهر تبریز بررسی شد. نو‌آوری این پژوهش، استفاده از روش شبکۀ عصبی در تعیین آسیب‌پذیری مناطق مختلف در برابر مخاطرات و تهدیدهاست. برای این منظور از روش شبکۀ عصبی پرسپترون چندلایه (MLP) با الگوریتم آموزش لونبرگ-مارکوات استفاده شد. برای رسیدن به اهداف پژوهش 104 نقطۀ آموزشی معرفی و 13 نورون به‌عنوان نورون‌های لایۀ میانی تعیین شد و برای رسیدن به این تعداد از روش آزمون و خطا استفاده شد. با تعیین نحوۀ اثرگذاری معیارها مناطق مناسب مشخص شد. نتایج تحقیق نشان‌دهندۀ این است که در بین بیمارستان‌های کنونی بیمارستان "شهید عالی‌نسب" بهترین موقعیت را از نظر پدافند غیرعامل با هدف مدیریت مخاطرات در بین بیمارستان‌های شهر تبریز دارد و بیمارستان‌های "امام رضا"، "شهید مدنی" و "طالقانی" وضعیت نامساعدتری نسبت به بقیه دارند. نتایج همچنین نشان‌دهندۀ آن است که از نظر پدافند غیرعامل در مدیریت مخاطرات، قسمت‌های جنوب شرقی شهر نامناسب‌ترین و قسمت‌های شمال غربی بهترین مناطق برای احداث بیمارستان جدید هستند.