تأثیر مخاطرات ژئومورفولوژیک آبراهه‌ای بر خطوط انتقال انرژی با استفاده از مدل محور ریسک خط لوله (مطالعۀ موردی: خط لولۀ گاز نهم سراسری)

Abstract

در سال‌های اخیر تجارب ارزشمندی دربارۀ چالش‌های محیطی و همچنین مدیریت ریسک خطوط لوله در آمریکا و اروپا، در زمینۀ طراحی و پایدارسازی خطوط لوله به‌دست آمده است؛ در این میان دانش مخاطرات ژئومورفولوژیکی، به‌ویژه مخاطرات فرسایش آبراهه‌ای، کمک شایانی به کاهش ریسک و شناسایی پاسخ و واکنش رودخانه‌ها کرده است. در این مقاله با استفاده از ماتریکس ریسک خط لوله (Pipeline Risk Screening Matrix) به بررسی مخاطرات آبراهه‌ای در خط لولۀ گاز نهم سراسری در محدودۀ استان خوزستان پرداخته شده است. به این منظور از هفت دادۀ هیدروژئومورفولوژی شامل مقیاس، حساسیت چشم‌انداز، نوع آبراهه، کرانۀ رودخانه، ویژگی‌های دیواره، ویژگی‌های بستر و رژیم هیدرولوژی برای برآورد ریسک (کم- متوسط- زیاد) استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که معیار نوع آبراهه در وضعیت واکنش آبراهه‌ای و ریسک کم – متوسط؛ سه معیار کرانۀ رودخانه، ویژگی‌های بستر و رژیم هیدرولوژی در وضعیت واکنش آبراهه‌ای و ریسک متوسط؛ و ویژگی‌های دیواره و مقیاس در وضعیت واکنش آبراهه‌ای و ریسک متوسط – زیاد؛ و حساسیت چشم‌انداز در وضعیت واکنش آبراهه‌ای و ریسک زیاد قرار دارد. در نتیجه به‌طور کلی، وضعیت خط لولۀ گاز نهم سراسری در منطقۀ تحقیق از نظر ریسک واکنش آبراهه‌ای، در وضعیت ریسک متوسط – زیاد قرار دارد.