مقایسۀ تأثیر مشاورۀ گروهی به روش تحلیل رفتار متقابل و روش راه حل‌محور بر ابرازگری هیجانی (پیش‌بین رفتارهای پرخطر) در دانشجویان

Abstract

امروزه در تحلیل پویش مخاطرات انسانی در جامعة شهری ایران و بررسی دینامیسم شهرنشینی از جنبة آسیب‌شناسی شهرها، توجه به رفتارهای پرخطر و ناپایداری‌های رفتاری چون کج‌رفتاری، پرخاشگری و وندالیسم، نداشتن تعادل و گسست در زندگی خانواده‌ها و پیش‌بینی‌کننده‌های آن ضرورت دارد. رفتارهای پرخطر همچون خرابکاری، اعمال منافی عفت، رفتارهای انحرافی و حتی جنگ، متأثر از هیجان‌خواهی و ابراز نامناسب هیجان است. سبک‌های معیوب و نامناسب ابراز هیجانات، پیش‌بینی‌کنندۀ قوی در بروز رفتارهای پرخطر محسوب می‌شوند. همچنین در مواجهه با بلایا و مخاطرات طبیعی، ابراز مناسب هیجانات، عاملی مهم برای جلوگیری از ابتلا به اختلالات خلقی و روانی و آسیب‌های اجتماعی به‌شمار می‌رود. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر مشاورۀ گروهی به روش تحلیل رفتار متقابل و روش راه حل‌محور بر ابرازگری هیجانی به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده‌ای برای کاهش رفتارهای پرخطر پرداخته است. روش پژوهش در این تحقیق، شبه‌آزمایشی پیش‌آزمون – پس‌آزمون است. از پرسشنامۀ ابرازگری هیجانی به‌عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. جامعۀ آماری، دانشجویان دانشگاه هنر تهران بودند که بدین منظور ابتدا از آنها، پرسشنامۀ ابرازگری هیجانی گرفته شد تا افرادی که ابرازگری هیجانی ضعیفی دارند، مشخص شوند. سپس 54 نفر از آنان، به‌طور تصادفی به‌عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند. این دانشجویان منتخب به‌طور تصادفی با در نظر گرفتن افت نمونه به سه گروه هجده‌نفره تقسیم شدند. دو گروه از دانشجویان، گروه آزمایش و یک گروه، گروه کنترل را تشکیل دادند. در یک گروه، مشاورۀ گروهی به روش تحلیل رفتار متقابل در 10 جلسۀ 5/1 ساعتی و در گروه دیگر، مشاورۀ گروهی به روش راه حل‌محور در 10 جلسه 5/1 ساعتی صورت گرفت. در پایان جلسات، پرسشنامۀ ابرازگری هیجانی به‌عنوان پس‌آزمون گرفته شد. یک ماه پس از پایان مشاوره‌ها، جلسات پیگیری برای گروه‌های آزمایش برگزار شد. سپس از همۀ گروه‌های آزمایش و کنترل، از نو پرسشنامۀ ابرازگری هیجانی گرفته و در پایان، نتایج حاصل با یکدیگر مقایسه شد. روش‌های آماری مورد استفاده در این تحقیق، برای توصیف داده‌ها، آمار توصیفی (میانگین) است و آمار استنباطی به‌کاررفته، روش تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر است. نتایج این پژوهش نشان داد که در سطح معناداری 001/0، مشاورۀ گروهی به روش تحلیل رفتار متقابل بر افزایش ابرازگری هیجانی مؤثر است. در سطح معناداری 001/0، مشاورۀ گروهی به روش راه حل‌محور نیز بر افزایش ابرازگری هیجانی مؤثر است. در سطح معناداری 04/0، مشاورۀ گروهی به روش راه حل‌محور از مشاورۀ گروهی به روش تحلیل رفتار متقابل بر افزایش ابرازگری هیجانی مؤثرتر است.