شناسایی و تحلیل سینوپتیکی امواج گرمایی غرب ایران (ایلام، خوزستان، لرستان، کرمانشاه)

Abstract

امواج گرمایی یکی از بلایای طبیعی و آب‌و‌هوایی است که آثار زیانباری بر محیط زیست دارد. در این پژوهش سعی شد امواج گرمایی منطقة غرب ایران شامل چهار استان ایلام، خوزستان، لرستان و کرمانشاه با شاخص دمایی و شاخص رطوبت شناسایی شده و نیز دورة بازگشت این امواج با استفاده از تابع توزیع گمبل مشخص شود و در نهایت الگوهای همدیدی مؤثر در آن شناسایی شود. براساس نتایج، مجموع فراوانی امواج گرمایی استخراج‌شده در دورة آماری مورد مطالعه 143 موج است که از این تعداد، 70 موج در دورة گرم و 73 موج در دورة سرد سال رخ‌ داده است. بررسی ماهانة امواج گرمایی نشان می‌دهد که بیشترین میزان وقوع امواج در ماه فروردین بوده است. تحلیل سینوپتیک رخداد امواج گرم در طی فصول نشان می‌دهد که در فصل گرم، زبانه‌های کم‌فشار گنگ تا نواحی مرکزی ایران کشیده شده و حتی زبانه‌های آن تا شمال شرق ایران نفوذ کرده است. در زمان رخداد این امواج، در سطح زمین کم‌فشارهای حرارتی متعددی بر روی شاخ آفریقا، اروپا، عراق و عربستان بسته‌ شده و زبانه‌های کم‌فشار تشکیل‌شده روی عربستان قسمت‌های جنوب، جنوب غرب و بخش‌هایی از غرب ایران را تحت تأثیر قرار داده است. بررسی شرایط همدیدی امواج گرمایی دورة سرد نشان می‌دهد که منطقة تحقیق، جلوِ جبهة گرم قرار داشته و نفوذ هوای گرم به منطقه سبب افزایش دما در این هنگام از سال شده است.<br />