تحلیل تاکتیک‏های جنبش جنگل در جنگ با انگلیس

Abstract

جنبش جنگل در سال‏های پایانی جنگ جهانی یکم (1914-18م/1333-37ق) با قشون انگلیس درگیر جنگ‏هایی شد که زمینه‏ها و علل وقوع آن به تحولات نظامی قفقاز بازمی‏گشت؛ زیرا در آن زمان، قشون انگلیس ناگزیر بود که خود را به‌سرعت از خطۀ گیلان به آن منطقه برساند، اما عبور این قشون از گیلان با مخالفت جنبش جنگل روبه‌رو شد که درنهایت به جنگ بین دو طرف انجامید. نبرد‏ جنبش جنگل با قشون نیرومند انگلیس، ازجمله رویدادهای مهم و سرنوشت‌ساز برای این جنبش به‏شمارمی‏رفت؛ زیرا تأثیرات عمیقی بر آینده و بقاء آن داشت؛ ازاین‌رو، بررسی تاکتیک‏های این جنبش در مقابله با قشون انگلیس و ارزیابی پیامدهای این تاکتیک‌ها، از اهمیت بسیاری برخوردار است. براین‌اساس، پرسش اصلی این است که جنبش جنگل برای مقابله و جنگ با قوای انگلیس چه تاکتیک‏هایی را به‏کاربست و این روش‏ها چه نتایج و پیامدهایی برای جنبش داشته است؟ به‏طورکلی، چهار تاکتیک مختلف در رویارویی جنگلی‏ها با نیروهای انگلیس قابل تشخیص و تفکیک است: 1- تاکتیک جنگ‏های منظم و کلاسیک؛ 2- تاکتیک جنگ‏های چریکی و نامنظم؛ 3- تاکتیک جنگ شهری؛ 4- تاکتیک صلح. بررسی این روش‏ها نشان می‏دهد که به‌جز تاکتیک جنگ‏های نامنظم (چریکی) که تا اندازه‌ای موفق بود، دیگر روش‏ها، به دلیل کاستی‏هایی که داشتند، نه‌تنها دستاوردی برای جنبش نداشت، بلکه درمجموع تأثیرات منفی بسیاری بر سرنوشت این جنبش گذاشت.