پیشینة تاریخی ایزدبانو نیکه/ فرشتة بالدار: تداوم یک بن‌مایه از اشکانیان تا قاجار

Abstract

این مقاله برای درک مفهوم نقش‌مایة فرشتة بالدار، به بررسی سیر تاریخی این نقش‌‌ها پرداخته و تکامل و دگرگونی معنایی و تصویری آنها را در سیر زمانی ایران باستان تا قاجاریه مورد بررسی قرار داده است. در این مقاله، بعد از بررسی نمونه‌های تصویری ایزدبانو نیکه در یونان و ایزدبانو ویکتوریا در روم، پیوستگی و حضور ایزدبانو نیکه/فرشتة بالدار در دوران اشکانی و ساسانی نشان داده شده است. این تحقیق مشخص کرده که با ورود اسلام این نقش‌مایه‌ها از نظر حذف شده‌اند، اما با آغاز نگارگری در ایران، استفادة دوباره از آنها رایج می‌شود. بررسی‌های دقیق‌تر در دورة قاجار نشان داده که گرچه نقوش فرشتة بالدار قاجاری برگرفته از همین نقش‌مایه‌های باستانی است و از نظر ظاهری و طرح کلی به الگوهای تصویری باستانی آن شبیه‌اند، در کاربرد و آگاهی از مفهوم اصلی آن، تفاوت‌هایی دارند.<br /><strong> </strong>