حقوق اجتماعی زن در اندیشۀ محمد قاسم امین

Abstract

این پژوهش تلاش دارد با بررسی اندیشه­های محمد قاسم امین، نگاه این اندیشمند مصری به مسئلۀ زن را درک نماید. در این نوشتار، به این پرسش بنیادین پاسخ ­داده می­شود که متون وی، دربارۀ حقوق اجتماعی زن مصری، چگونه صورت­بندی شده است؟ در این راستا، از رویکرد نظری تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره گرفته شده است. مدعای این پژوهش این­گونه تنظیم شده است: متون تولید شده توسط یک اندیشمند سکولار مصری در نیمۀ نخست قرن بیستم، نابرابری موجود در حقوق اجتماعی زن را بازتاب می­دهد. این متون تحت­تأثیر هژمونی غرب­گرایی، تلاش دارد جامعۀ سنتی مصر را زیر سؤال ببرد. گفتمان موجود در جامعه را که به شدت تحت تسلط اندیشۀ مردسالارانه و سنت قرار دارد در هم شکند و گفتمانی نوین، ایجاد نماید. گفتمانی که نابرابری جنسیتی موجود در جامعه را به چالش می­کشد و متصور است که با بهره­گیری از نگاه غرب به مسئلۀ حقوق اجتماعی زن، می­تواند دگرگونی ایجاد کند. متون تولید شده، به عنوان یک ساختار اجتماعی، خود بازتاب­دهندۀ ویژگی­های موجود در جامعۀ مصر در دهه­های پایانی قرن نوزده و سال­های آغازین قرن بیست است.