ورود پارسیها به انشان: بررسی رابطة پارسیها و ایلامیها پیش از ظهور شاهنشاهی هخامنشیان

Abstract

پارسیها، یکی از اقوام هند و ایرانی بودند که در نیمة دوم هزارة دوم پیش از میلاد وارد ایران شدند و در بخشهای جنوبی و جانب شرقی کوههای زاگرس ساکن شدند. آنان پس از سالها سکونت پشت مرزهای شرقی ایلام و با استفاده از اوضاع سیاسی منطقه، به‌تدریج وارد سرزمین انشان شدند. به نظر میرسد تهاجمات مکرر آشوریان علیه همسایگان شرقی خود؛ یعنی مادها، پارسیها و به-خصوص علیه ایلام در طول قرن هشتم و اوایل قرن هفتم پ.م.، منجر به برقراری روابط دوستانه میان پارسیها و دولت ایلام، در قالب اتحادهای سیاسی ـ نظامی، برای مقابله با خطر آشوریان شد. از طرف دیگر، حضور پارسیها در پشت مرزهای انشان و تهاجمات مکرر آشوریان علیه سرزمینهای غربی ایلام که باعث غفلت ایلامیها از سرزمین شرقی خود؛ یعنی انشان شد، باعث گردید که پارسیها از فرصت پیش‌رو استفاده کرده و به‌تدریج وارد سرزمین انشان شوند. در این مقاله، تلاش شده است با استناد به کتیبهها و منابع میانرودان، ایلامی، پارسی قدیم و شواهد باستانشناسی و با استفاده از شیوة پژوهشهای تاریخی، به بررسی چگونگی ورود پارسیها به انشان و روابط آنها با ایلام پرداخته شود و در آن نشان داده شود که به دلایل تهاجمات مکرر آشوریان علیه سرزمین ایلام، آنها سعی کردند برای مقابله با آشوریها و با استفاده از توانمندیهای نظامی پارسیها، از همان ابتدا روابط دوستانهای با آنها برقرار کنند. همچنین، حملات مکررآشوریان علیه مرزهای غربی ایلام، از اوایل قرن هفتم پ.م.، منجر به غفلت آنها از مرزهای شرقی و ضعف دولت ایلام شد و این، فرصتی برای پارسیها فراهم کرد که به‌تدریج و ظاهراً بدون برخوردهای شدید نظامی، وارد سرزمین انشان شوند و سرانجام این‌که حتی با وجود این حوادث، روابط دوستانه میان پارسیها و ایلامیها، همچنان تا پایان حیات حکومت ایلام حفظ گردید.