مطالعه تاثیر رقابت تاج خروس (Amaranthus retroflexus L.) در سطوح مختلف تراکم و زمان سبز شدن بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا (L. Glycine max)

Abstract

به منظور ارزیابی رقابت تاج خروس با سویا، تاثیر زمان سبز شدن و سطوح مختلف تراکم علف هرز تاج خروس بر خصوصیات رشد و نمو، عملکرد و اجزای عملکرد سویا، آزمایشی طی دو سال در دو بخش مزرعه‌ای و شرایط محیطی کنترل شده اجرا شد. آزمایش در سال اول بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. عامل اول شامل زمان سبز شدن تاج خروس و در سه سطح ( Ve: همزمان با سبز شدن سویا، Vc: همزمان با ظهور کامل برگهای تک برگچه‌ای در سویا، V2: همزمان با ظهور کامل دومین برگ سه برگچه‌ای در سویا) و تراکم تاج خروس در سه سطح (10، 20 و 40 بوته در هر متر طولی ردیف) بود. علاوه بر 9 تیمار اصلی، سه تیمار شاهد شامل کشت خالص تاج خروس، کشت خالص سویا و کشت سویا با حفظ جمعیت طبیعی علفهای هرز موجود در مزرعه نیز در هر تکرار منظور گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که زمان سبز شدن و تراکم تاج خروس اثرات معنی‌داری بر عملکرد و اجزای عملکرد در سویا دارند به گونه‌ای که با نزدیک شدن زمان جوانه زنی و افزایش تراکم تاج خروس این اثرات به مراتب شدیدتر بود. میزان کاهش عملکرد سویا بدون احتساب تراکم در مرحله همزمانی سبز شدن تاج خروس با سویا 75/44 درصد و در تراکم 40 بوته در هر متر ردیف 21/39 بود. ممانعت از جوانه‌زنی تاج خروس تا مرحله ظهور کامل دومین برگ سه برگچه‌ای در سویا (V2) باعث جلوگیری از کاهش معنی‌دار عملکرد در سویا در هر سطح تراکمی از تاج‌خروس می‌شود. لذا استفاده از فاصله زمان سبز شدن گیاه زراعی و علف هرز و سطوح تراکم قابل قبول علف هرز بدون کاهش معنی‌دار در عملکرد و تعیین بهترین زمان مبارزه با کمترین میزان کاهش عملکرد گامی در جهت حصول به اهداف مدیریت تلفیقی علفهای هرز (IWM)1 به شمار می‌آید.