ارزیابی اثرات فرسایش بر روی خصوصیات خاک و توان تولیدی اراضی زراعی در بخشی از حوزه آبخیز گرگان رود

Abstract

برای ارزیابی کمی میزان تخریب ‘ یک حوزه 5/35 هکتاری درتپه های لسی حوزه آبخیز گرگان رود واقع در 6 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرد کوی ونیم کیلومتری غرب روستای بالاجاده انتخاب گردید و پس از شبکه بندی به فواصل 100 متری نقشه توپوگرافی حوزه با روش تاکنومتری تهیه شد ونقشه خطوط هم میزان و سه بعدی آن را با استفاده ازنرم افزار ایزوسورف تهیه نمودیم. میزان سزیم رادیواکتیو 137 در رئوس شبکه و برجستگیها و فرو افتادگیهای بین آنها با استفاده از روش گاما اسیکترومتری بر حسب بکرل برمترمربع محاسبه گردید. مقدار آن با سزیم رادیو اکتیو ریزش یافته مرجع که بمیزان 3300 بکرل در متر مربع در سه نقطه دست نخورده تعیین شده بود مقایسه شد. با استفاده از روش گاما اسپکترومتری بر حسب بکرل بر متر مربع محاسبه گردید .مقدارآن با سزیم رادیواکتیو ریزش یافته وکاجانفسکی مقدار فرسایش و انباشت رسوب نقطه ای محاسبه گردید. با توجه به تعداد نقاط فرسایشی و انباشت رسوب مساحت مناطق فرسایش و انباشت رسوب مشخص وجمع فرسایش و انباشت رسوب در کلیه نقاط مورد مطالعه (برحسب تن برمساحتهای مربوطه به خود تقسیم گردید. بدین ترتیب متوسط فرسایش‘ انباشت رسوب بر حسب تن در هکتار مشخص شد. فرسایش ورسوب ناخالص با تقسیم کل فرسایش و انباشت رسوب به مساحت کل حوزه آبخیز مشخص گردید. بدین ترتیب متوسط فرسایش خاک در نقاط فرسایشی 88 تن درهکتار و میزان انباشت رسوب به مقدار 172 تن در هکتار در سال بر اورد گردید. فرسایش و انباشت رسوب ناخالص به ترتیب 58 و 32 تن محاسبه شد .که منجر به محاسبه SDR بمیزان 45 درصد گردید. رابطه جهانی تجدید نظر شده (RUSLE) برای برآورد میزان فرسایش آبی انتخاب شد. پارامترهای آن یعنی P.C.LS.K.R با استفاده از روشهای استاندارد به ترتیب 40‘3‘13‘5/0و1 محاسبه گردید .حاصلضرب آنها حدود 80 تن می باشد. میزان فرسایش خاک ورزی با توجه به عمق سحم (Dp)وزن مخصوص ظاهری (Bd) ثابت حرکت (A) و شیب معادله (B) وزاویه میل شیب (?) با رابطه لیندتروم گورز Qdown=BD,Dr(A+Bsin?) حدودا 20 تن در هکتار بر اورد گردید . بدین ترتیب فرسایش کل حوزه عمدتا از دو چهره فرسایشی آبی که80% و فرسایش خاک ورزی که 20% بقیه را تشکیل داده است تشکیل شده است .حرکت خاک در اثر پانسمان ویا نشست شخم جزئی و درحد 1 تن در هکتار بر آوردمی شود.