بررسی اثرتنش آبی در مراحل رشد و نمو،کمیت وکیفیت اسانس و مقدار روغن دانه سیاه دانه Nigella sativa L.

Abstract

سیاه دانه گیاهی علفی واز تیره آلاله(Ranunculaceae)می باشد.اسانس وروغن دانه آن اثرات دارویی فراوانی دارد.به منظور بررسی اثر تنش آبی در مراحل رشد و نمو وموادمؤثره(اسانس وروغن دانه)،کشت مزرعه ای وگلدانی این گیاه انجام شد. پژوهش براساس آنالیز واریانس یک عاملی با چهارتیمارزمان آبیاری ودر چهارتکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل 4،8،12و16 روز یکباربود.نتایج معنی دار تنش آبی در مرحله رشد:کاهش طول گیاه،طول برگ،تعدادبرگ،سطح برگ،وزن خشک،کاهش وسپس افزایش طول ریشه(درخشکی شدید)بود.نتایج در مرحله نموشامل گلدهی زودرس،کاهش طول وقطرکپسول،تعداد دانه در کپسول،تعداد دانه درهرخانه کپسول،کل وزن محصول دانه،وزن یک میوه وتعدادمیوه در هرگیاه بود. اسانس گیری به روش تقطیر بخارانجام شد وکمیت اسانس بذر مناطق مختلف تفاوت معنی داری را نشان دادند وتنش آبی موجب افزایش مقدار اسانس وروغن دانه N.sativa شد.ترکیب اسانس شامل 15جزءوسه ترکیب اصلی به ترتیب ?-Thujene ,Thymoquinone, p-Cymene بود.دراثر تنش آبی میزان اجزاءترکیب تغییرنمودبطوری که در تیمار12روز یکبارآبیاری Thymoquinone (مهم ترین ترکیب دارویی این اسانس)افزایش چشمگیری نشان داد.