بررسی ژنتیکی مقاومت به سن (E.integriceps put.)

Abstract

به منظور مطالعه ژنتیکی مقاومت به سن در گندم،6 رقم تجارتی با سطوح مختلف مقاومت در تمام ترکیبات ممکن(بدون تلاقی معکوس)تلاقی داده شد و در سال بعد نتاج حاصله و والدین آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در کرج کشت و مقاومت آنها نسبت به سن مادر و پوره های سن مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر خسارت خوشه و درصد سن زدگی دانه تفاوت معنی داری وجود دارد لذا تجزیه دیالل برای این دو صفت به روش گریفینگ (روش 2 ومدل مخلوط B)وهیمن انجام گرفت. ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای خسارت خوشه معنی دار گردید و رقم فلات با کمترین اثر ترکیب پذیری عمومی (با اثر منفی)وترکیب بزوستایا×گلستان با کمترین اثر ترکیب پذیری خصوصی (بااثرمنفی)برای خسارت خوشه(تغذیه سن مادر)به ترتیب بعنوان بهترین والد ترکیب شونده و بهترین هیبرید برای افزایش مقاومت در این مرحله شناخته شدند. ترکیب پذیری عمومی برای مقاومت به سن زدگی دانه معنی دار نشد ولی ترکیب پذیری خصوصی برای آن معنی دار گردید و ترکیب گلستان× قفقاز با داشتن کمترین اثر ترکیب پذیری خصوصی (بااثرمنفی)برای سن زدگی دانه بعنوان بهترین هیبرید برای افزایش مقاومت در این مرحله شناخته شد.تجزیه هیمن نشان داد که اثر غیرافزایشی ژنی برای کنترل مقاومت در برابر خسارت خوشه بیشتراز اثر افزایشی ژنی بود درحالیکه برای کنترل مقاومت در برابر سن زدگی دانه اثر غیر افزایشی تفاوت چندانی با اثر افزایشی نداشت . اثر غیرافزایشی ژنی برای کنترل خسارت خوشه از نوع فوق غالبیت و برای کنترل سن زدگی دانه از نوع غالبیت کامل بود.وراثت پذیری عمومی وخصوصی برای مقاومت به سن در مرحله خوشه دهی به ترتیب 3/92 و4/44 درصد ودرمرحله رسیدن دانه 7/63 و23 درصد برآورد گردید.