جایگاه اوراق‌بهادارسازی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها (با تأکید بر نیاز به گسترش بازار اوراق‌بهادارسازی در ایران)

Abstract

اوراق‌بهادارسازی در هر اقتصادی به اندازه بازارهای مالی ساختار یافته ضرورت دارد. نتیجه نهایی اوراق‌بهادارسازی ساختاریافته مطلوب، ایجاد اوراق بهادار قابل خرید و فروش همراه با افزایش نقدینگی بهتر برای ادعاهای مالی است. فرایند اوراق‌بهادارسازی سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا مدیریت ریسک خود را بهبود بخشند، به بازده‌های ریسک تعدیل شده بهتری دست یابند و به نقدینگی بیشتری دسترسی داشته باشند. تبدیل یک بدهی به چیزی قابل خرید و فروش، ارتباطات مالی عظیمی را بین وام‌گیرندگان انفرادی و بازارهای وسیع سرمایه به‌وجود آورده است. مشارکت‌کنندگان در بازارهای مالی شامل سرمایه‌گذارانی می‌شوند که نیازهای متفاوتی در برآوردن اهداف سرمایه‌گذاری خود دارند و از این‌رو به‌دنبال تأمین نیازهای ریسک و پاداش خود هستند. بنابراین تقطیع ریسک‌های مختلف به ریسک اعتباری و ریسک نرخ بهره، با اولویت دادن به سرمایه‌گذاران مختلفی که از طریق ساختارسازی در یک بازار اوراق‌بهادارسازی وارد می‌شوند، مفهوم اقتصادی می‌یابد. مطالعات گذشته حاکی از ارتباط و همبستگی میان رشد اقتصادی و توسعه شاخص­های آزادی اقتصادی کشورها است. ازسویی در پژوهش حاضر، از طریق آزمون آماری دریافتیم که رابطه معناداری میان توسعه بازارهای اوراق‌بهادارسازی و میزان آزادی تأمین مالی در برخی کشورهای توسعه یافته برای رشد اقتصادی آن‌ها وجود دارد. همچنین ثابت شد که همبستگی خطی مثبت معناداری میان رشد انتشار ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) به‌عنوان تأمین مالی ساختار یافته و به‌تعبیری اوراق‌بهادارسازی با شاخص کل آزادی اقتصادی و شاخص‌های آزادی سرمایه‌گذاری و آزادی تأمین‌مالی در کشورهای مسلمان در حال توسعه منتخب وجود دارد. مطالعه وضعیت موجود اوراق‌بهادارسازی کشور حاکی از فاصله نسبی ایران نسبت به کشورهای هدف مورد مقایسه در گروه کشورهای اسلامی در حال توسعه، برای استفاده از ابزارهای مالی اسلامی و به‌تعبیری اوراق بهادارسازی در گستره‌ای از بازارهای تأمین مالی اسلامی می‌باشد. هرچند کارهای مؤثری در جهت توسعه بازارهای ابزارهای مالی اسلامی انجام شده است و طی چهار ساله اخیر شاهد انتشار صکوک در کشور بوده‌ایم، لیکن به‌منظور توسعه اقتصادی کشور تسریع در این پیشرفت ضرورت انکارناپذیری است.