ارزشیابی مقالات علمی علوم تربیتی به منظور شناسایی اشتباهات رایج آماری

Abstract

هدف از این پژوهش شناسایی اشتباهات آماری در مقالات منتشر شده در حوزة علوم تربیتی است. برای این منظور از جامعة مجلات علوم تربیتی تعداد 92 مقاله از 12 شماره به صورت خوشه‌ای دو مرحله‌ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. طرح پژوهش از نوع تحلیل مستندات و روش تحلیل داده و اطلاعات به روش مقایسه‌های چندگانه به کمک آزمون فرض مبتنی بر فاصله اطمینان نمودارهای خطا بود. نتایج نشان داد از 92 مقاله مورد بررسی 39 مقاله (42%) دارای حداقل یک اشتباه آماری بوده‌اند و در بین این مقالات 49 اشتباه رایج مشاهده گردید که شامل 9 نوع اشتباه، «برازش مدل رگرسیون بدون بررسی فرضیات باقی مانده‌های مدل، استفاده از آزمون T مستقل بدون بررسی همگنی واریانس‌ها (لِون)، برازش غلط مدل معادلات ساختاری، روش نمونه گیری اُریب، استفاده از تحلیل واریانس به جای آزمون T، استفاده از روش ناپارامتریک فریدمن بدون بررسی وضعیت توزیع داده ها، عدم همخوانی نتایج تحلیلهای آماری، استفاده از آزمون T مستقل به جای آزمون T وابسته، تفسیر نتایج آزمون لِون به جای نتایج آزمون T، انجام آزمون تعقیبی بدون انجام تحلیل واریانس و نهایتا تحلیل معنی‌داری آماری تنها براساس نتایج آمار توصیفی» به ترتیب فراوانی بود. نتایج همچنین نشان داد بیشترین فراوانی اشتباهات آماری مربوط به مقالات مستخرج از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد، وابستگی سازمانی مربوط به دانشگاه آزاد اسلامی، مرتبة علمی مربی، افراد غیر متخصص علوم تربیتی، مجله‌های دارای سابقة انتشار زیر 20 شماره و دارای 3 نفر نویسنده بوده است.